Bùi Triệu Vương – Nghệ nhân am tường về văn hóa sinh vật cảnh

VHDN: May mắn sinh ra trong một gia đình có truyền thống nhiều đời chơi cây cảnh, vì thế, nghệ nhân Bùi Triệu Vương am hiểu rất sâu sắc từng đặc tính và vẻ đẹp lâm sinh của mỗi loại cây.

Với bàn tay tài hoa của mình, nghệ nhân sinh vật cảnh Bùi Triệu Vương (phường Phả Lại, thị xã Chí Linh, Hải Dương) đã đưa cả giang sơn quy tụ về vườn nhà mình để thưởng lãm, thư giãn và phiêu du… Ông quan niệm: Nếu âm nhạc là nghệ thuật dùng âm thanh để diễn tả tâm tình; hội họa, điêu khắc là nghệ thuật dùng màu sắc, đường nét để mô tả cái chân, thiện, mỹ của muôn loài thì trường phái cây cảnh nghệ thuật cổ xưa lại dùng: cây cỏ, những vật sống làm nguyên liệu để nghệ nhân gửi gắm tâm tư, tình cảm…

Theo đó, ông phân tích: Mỗi tác phẩm cây cảnh nghệ thuật chứa đựng cái tinh tế của người tạo cảnh, với những dáng, thế khác nhau: Cây thế trực có dáng đứng hiên ngang trước phong ba bão táp mà không hề lung lay tấm lòng người quân tử. Cây có thế đứng siêu phong như chờn vờn cùng mây chiều, gió núi. Lại có cây mang thế huyền nhai (còn gọi là thác đổ) với cành uốn cong xuống dưới, nhưng ngọn lại vươn lên, thể hiện sự lâm nguy mà không sợ hãi, kiên cường, đầy nghị lực. Hay cũng có kiểu một gốc lại phân ra nhiều thân, cao, thấp khác nhau, xoắn xuýt với nhau như mô tả một đại gia đình yên ấm, hòa thuận, hạnh phúc.

“Đặc biệt nhìn vào tổng thể của cây thì yếu tố “Nhất bệ nhì thân, tam chi, tứ tán” phải đặt lên hàng đầu. Nghĩa là: tay chi phải mềm dẻo, khỏe mạnh như khí thế của con rồng trăm thước, phân ngôi thứ rõ ràng: Bệ, thân, tay, chi như nhìn thấy một tổ hợp vũ khúc ba lê múa lên trời xanh. “Trong cái gang tấc, mà lại chứa đựng cái bao la rộng lớn, trong cái bé nhỏ lại có dáng dấp của đỉnh cao ngàn trượng”, ông Vương nhấn mạnh.

Cho nên khi ngắm cây mai dáng xiêu thế văn nhân, ông Vương ngưỡng mộ mà bình rằng: “Nó tiêu biểu cho tinh thần dũng cảm, kiên cường chịu đựng sương giá khắc nhiệt của mùa đông, âm thầm ấp ủ nụ chồi rồi nở hoa trắng muốt gọi mùa xuân về. Nhìn thân cây xiêu vẹo, tróc trở, bám rêu phong, tương phản với tán cây thanh mảnh, mềm mại, tất cả biểu hiện sự từng trải, gian truân qua nhiều năm tháng, dẫu gầy guộc mảnh mai nhưng vẫn ung dung trơ gan cùng tuế nguyệt”.

Hay như hình ảnh cây xoan thôn giã, ngay thẳng, mang trong mình màu tím biếc thủy chung, đung đưa mùi hương trong gió như thể làm duyên đã truyền cảm hứng để ông tạo tác thành tác phẩm “xoan quê” đậm chất nghệ thuật. Tác phẩm là sự gợi nhắc nỗi nhớ niềm thương của ông về những năm tháng thơ ấu ở vùng quê chiêm trũng Hưng Yên.

Yêu thiên nhiên, cây cảnh tạo tiền để nghệ nhân Bùi Triệu Vương cho ra đời những tác phẩm thơ ca “đứng lại với thời gian, đọng lại cùng năm tháng”. Tạp chí Văn hóa Doanh nghiệp Việt Nam xin trích đăng bài thơ với tựa đề “Anh cất vào đời những tháng ba” để gửi tới quý độc giả cả nước.

ANH CẤT VÀO ĐỜI NHỮNG THÁNG BA
Em lặng lẽ nhặt đầy tay nỗi nhớ
Gom mùa về sắc tím tuổi thơ xưa”
Anh bỏ thêm vào tay em lời hứa
Đợi mùa về xao xuyến những tháng ba

Hương nồng say hoa tím trước hiên nhà
Anh chắp bút ghi vào dòng nhật ký
Anh bỏ qua những lời thơ ủy mị
Anh chắp vần cho nỗi nhớ bay xa

Hoa Xoan thơm mang dấu ấn quê nhà
Nên mỗi năm lại một lần nhắc nhớ
Hoa trong vườn lại một lần nở rộ
Tím trong lòng và tím cả vần thơ

Lại một lần anh cất giấu ước mơ
Vào những cánh hoa xoan quê màu tím
Anh cất vào đôi môi em ngọt lịm
Anh cất gửi vào đời những tháng ba…!