Cà Mau: Nợ BHXH chủ yếu là doanh nghiệp thủy sản

VHDN: Tại hội nghị tổng kết năm 2017, Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh Cà Mau đã báo cáo hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trên các mặt công tác. Tuy nhiên, trong những khó khăn, tồn đọng, vẫn còn đó vấn nạn nợ trích nộp BHXH, BHYT…

Trong tổng nợ BHXH (khoảng 70 tỷ đồng), các doanh nghiệp nợ gần 60 tỷ đồng và chiếm khoảng 3/4 số tiền này là nợ khó đòi, ít có khả năng thu hồi của 10 doanh nghiệp.

Hiện, tỉnh Cà Mau có trên 3.300 doanh nghiệp hoạt động với số lượng tham gia BHXH trên 62 ngàn người. Trong số các doanh nghiệp nợ bảo hiểm từ vài trăm triệu đồng đến tiền tỷ, đa số đều là doanh nghiệp kinh doanh, chế biến thủy sản. Đặc điểm của các doanh nghiệp thủy sản là có số lượng công nhân đông đến hàng trăm người, lại có công việc lao động thời vụ. Một số doanh nghiệp có biểu hiện chậm trễ trích nộp bảo hiểm hoặc trích nộp không đầy đủ, khi bị thua lỗ thì số nợ càng ngày càng tăng, thậm chí có doanh nghiệp tránh né, không tiếp xúc với ngành BHXH, lực lượng công an…

Trước đây, BHXH tỉnh đã kiện một số doanh nghiệp. Công ty TNHH Thủy sản CAMIMEX (phường 8, TP Cà Mau) từng nợ trên 10 tỷ đồng, sau khi bị BHXH kiện, đã thi hành án xong nhưng nợ phát sinh sau khi bị kiện lại trên 13 tỷ đồng. Công ty CP Chế biến & Xuất nhập khẩu Thủy sản CADOVIMEX (thị trấn Cái Đôi Vàm, huyện Phú Tân) sau khi bị kiện lần thứ nhất, chỉ trả được 130 triệu đồng trong tổng nợ 6,630 tỷ đồng, nay nợ phát sinh đã lên trên 14 tỷ đồng. Một số doanh nghiệp thủy sản khác nợ BHXH như: Công ty CP Thực phẩm – Thủy sản xuất khẩu Cà Mau (xã Lương Thế Trân, huyện Cái Nước), Công ty Thực phẩm Đại Dương, Công ty thủy sản Minh Châu…

Nhưng từ năm 2016 đến nay, BHXH không thể đứng nguyên đơn khởi kiện những trường hợp doanh nghiệp nợ BHXH được nữa do căn cứ vào Luật Bảo hiểm sửa đổi năm 2014 (Khoản d Điều 14 quy định tổ chức công đoàn có thẩm quyền khởi kiện ra Tòa án đối với hành vi vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, tập thể người lao động theo quy định tại khoản 8 Điều 10 của Luật Công đoàn).

Tại buổi làm việc với đoàn giám sát của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam về tình hình thực hiện pháp luật BHXH tại Cà Mau, lãnh đạo tỉnh đã báo cáo những thuận lợi, khó khăn trong công tác này ở địa phương, riêng về nguyên nhân gây ra nợ BHXH, có những nguyên nhân chính như: ý thức chấp hành về pháp luật BHXH của các doanh nghiệp chưa cao; một số doanh nghiệp thua lỗ khiến nợ BHXH cao; đa số người lao động chưa hiểu biết rõ về BHXH do đó còn rất thụ động trong việc đòi hỏi về quyền lợi BHXH đối với chủ doanh nghiệp, kể cả khởi kiện…

Nhiều người đồng tình nguyên nhân chính là do “ý thức chấp hành về pháp luật BHXH của các doanh nghiệp chưa cao”. Trong thực tế, ngay từ lúc “làm ăn được”, một số doanh nghiệp có khuynh hướng “né tránh” trích nộp BHXH (và cả BHYT, BHTN), khai báo thấp số lao động; đến khi làm ăn thua lỗ, vừa nợ số cũ vừa phát sinh nợ mới.

Để xử lý nợ BHXH tồn đọng, tỉnh đã và đang thực hiện một số biện pháp khác như phối hợp với các cơ quan thuế, ngân hàng, tổ chức công đoàn, tòa án để… đòi nợ, trừ nợ (trong đó có biện pháp kiến nghị xử lý hình sự tội gian lận BHXH theo điều 214 của BLHS năm 2015 sửa đổi) nhưng đứng ở góc độ văn hóa doanh nghiệp, có thể nói doanh nghiệp nào “trốn” trách nhiệm trích nộp BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động là đã vi phạm vào lẽ công bằng, đạo đức nghề nghiệp.

Một phân xưởng của Công ty TNHH Thủy sản CAMIMEX.

Ngành kinh doanh, chế biến thủy sản là một ngành kinh tế có thế mạnh của tỉnh Cà Mau, tạo công ăn việc làm cho hàng trăm ngàn lao động, nuôi sống hàng triệu người. Đây cũng là ngành kinh tế gắn liền với công nghiệp hiện đại, là ngành đi đầu của tỉnh trong việc hội nhập quốc tế. Vì thế các doanh nghiệp thủy sản cần phải “gương mẫu” hơn trong việc chấp hành luật pháp nói chung, trích nộp BHXH nói riêng. Không thể đánh giá một doanh nghiệp thủy sản thành đạt khi việc trích nộp BHXH còn có vấn đề, nợ dây dưa, thậm chí có dấu hiệu chiếm đoạt, lấy đó làm lợi nhuận…/.

Thanh Chí