Công ty CP Thực phẩm BIM ( Tập đoàn BIM Group) xả thải ra môi trường biển ở Quảng Ninh

VHDN: Dự án Trung tâm Sản xuất giống công nghệ cao và Nuôi thực nghiệm giống hải sản (SXGCNC&NTNGHS) của Công ty Cổ phần Thực phẩm BIM (Công ty CPTP BIM) thuộc Tập đoàn BIM Group không chỉ ngang nhiên xả thải trực tiếp ra biển mà còn vi phạm nghiêm trọng các quy định về bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, suốt nhiều năm qua, sau không ít lần chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng kiểm tra, thanh tra, nhưng những vi phạm nêu trên dường như được chỉ ra… rồi để đấy.

Cơ quan chức năng khẳng định sai phạm

Ngày 19-11-2018, ông Nguyễn Ngọc Thu, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Quảng Ninh có Văn bản số 6998/TNMT-BVMT báo cáo Bí thư Tỉnh ủy về kết quả kiểm tra, xác minh phản ánh của cử tri về việc xả nước thải gây ô nhiễm môi trường của cơ sở nuôi tôm thuộc Công ty CPTP BIM. Báo cáo chỉ rõ hàng loạt tồn tại, vi phạm như: Dự án nuôi tôm của Công ty CPTP BIM không tuân thủ theo báo cáo ĐTM (đánh giá tác động môi trường) của dự án đã được phê duyệt về việc thu gom và xử lý khu vực nước thải phía Bắc dự án. Theo đó, khi đoàn kiểm tra của Sở TN&MT tỉnh khảo sát thực tế phát hiện có hai đường ống phi 300 đang xả nước thải từ ao chứa nước thải ra mương chứa nước mặt phía Tây Bắc dự án. Hành vi này được xác định là không tuân thủ theo báo cáo ĐTM của dự án đã được phê duyệt. Theo nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường thì đơn vị phải thu gom một phần nước thải của dự án vào khu xử lý số 2 phía Bắc dự án có diện tích 2,93ha, tuy nhiên, thực tế đơn vị đã xử lý bằng hệ thống ao nuôi sau đó đổ ra mương thoát nước mặt và thoát ra môi trường.

Đồng thời, dự án chưa thực hiện lập hồ sơ điều chỉnh, thay đổi nội dung báo cáo ĐTM, chưa lập kế hoạch quản lý môi trường và báo cáo cơ quan có thẩm quyền phê duyệt báo cáo ĐTM theo quy định. Vậy nhưng Công ty CPTP BIM bất chấp quy định vẫn đưa vào hoạt động. Bên cạnh đó, Công ty chưa thực hiện lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải tự động để giám sát chất lượng nước thải đầu ra theo quy định. Không những thế, Sở TN&MT còn chỉ rõ việc đầu tư các hạng mục của dự án nuôi tôm Đầm Hà, phía Công ty CPTP BIM tự ý thay đổi so với quy hoạch được phê duyệt. Cụ thể: Về hệ thống xử lý nước thải và xả thải, mặc dù phía Công ty đã xây dựng, nhưng các ao lắng xây dựng chưa đủ diện tích theo thiết kế, quy hoạch được phê duyệt. Ao xử lý nước thải chưa được thiết kế tối thiểu 10% tổng diện tích ao nuôi theo Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về cơ sở nuôi tôm nước lợ – Điều kiện bảo đảm vệ sinh thú y, bảo vệ môi trường và an toàn thực phẩm QCVN 02-19:2014/ BNNPTNT.

Theo Văn bản số 263/TB-UBND ngày 7-9-2017 của UBND tỉnh Quảng Ninh cho phép điều chỉnh mục tiêu dự án theo hướng sản xuất tôm giống tại huyện Đầm Hà, chỉ tập trung nuôi tôm giống (sản xuất ở nơi khác) phục vụ chủ yếu nhu cầu của Công ty và nuôi thủy sản thương phẩm. Song cho đến thời điểm kiểm tra, Công ty CPTP BIM vẫn chưa có báo cáo xin điều chỉnh quy hoạch và điều chỉnh dự án. Tuyến mương thoát nước phía Bắc (theo ĐTM và quy hoạch được duyệt là khu xử lý nước thải phía Bắc 2,9ha) của khu nuôi thực hiện không đúng theo quy hoạch và báo cáo ĐTM được phê duyệt tại Quyết định số  2727/ QĐ-UBND ngày 18-1-2017 của UBND tỉnh.

UBND tỉnh Quảng Ninh có “ưu ái”?

Trước những vi phạm của Công ty CPTP BIM, qua báo cáo Bí thư Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Sở TN&MT tỉnh Quảng Ninh yêu cầu Công ty khẩn trương thực hiện điều chỉnh quy hoạch, dự án đầu tư. Dự án sau khi được phê duyệt điều chỉnh thì phải lập báo cáo ĐTM. Công ty CPTP BIM hoàn thiện việc lắp đặt hệ thống quan trắc môi trường tự động và truyền số liệu về Sở TN&MT xong trước ngày 30-1-2019. Thế nhưng, 6 tháng trôi qua, trả lời phóng viên, Sở TN&MT tỉnh Quảng Ninh cho biết, quy hoạch chi tiết xây dựng Trung tâm Ương giống và Nuôi thủy sản công nghiệp Đầm Hà chưa được phê duyệt vì lý do hiện nay UBND huyện Đầm Hà đang lấy ý kiến của cộng đồng dân cư. Mặt khác, việc lập báo cáo ĐTM vẫn chưa thực hiện… do chờ phê duyệt quy hoạch (quy hoạch thay đổi do Công ty tự ý thay đổi).

Đối với việc lắp đặt hệ thống quan trắc để giám sát nước thải đầu vào theo yêu cầu, Sở TN&MT vẫn chưa đề cập cụ thể mà chỉ trả lời “lòng vòng” Công ty lý giải rằng nước thải tại mỗi vụ nuôi được tái sử dụng 80%, vì vậy, lưu lượng xả thải trung bình là 844,5m3/ ngày đêm. Đồng thời, đơn vị này vẫn đang chỉ đạo Chi cục Bảo vệ môi trường chủ trì sắp xếp thời gian, liên hệ với các đơn vị có liên quan cùng Trung tâm Quan trắc TN&MT thực hiện lấy mẫu đột xuất.

Bên cạnh đó, ngày 18-1-2017 UBND tỉnh Quảng Ninh có Quyết định số 210/ QĐ-UB về việc cho Công ty CPTP BIM tiếp tục thuê đất để xây dựng Trung tâm TTSXGCNC&NTNGHS tại xã Đại Bình. Nhưng, chỉ gần 9 tháng sau, ngày 7-9-2017, UBND tỉnh lại ra Thông báo số 263/ TB-UBND cho phép điều chỉnh mục tiêu dự án theo hướng sản xuất tôm giống tại Đầm Hà, chỉ tập trung ương nuôi tôm giống (sản xuất ở nơi khác) phục vụ chủ yếu cho nhu cầu của Công ty và nuôi thủy sản thương phẩm.

Cũng liên quan đến Tập đoàn BIM Group, tại dự án Citadines Marina Hạ Long nằm tại Khu bán đảo số 3, phường Hùng Thắng, thành phố Hạ Long (Quảng Ninh) do Tập đoàn này làm chủ đầu tư từng được báo chí phản ánh liên tục với hoạt động huy động vốn trái phép, bán nhà trên giấy khi dự án mới chỉ là bãi đất trống. Khu đất 230ha được hình thành từ năm 2000 bằng việc san lấp một phần vịnh Hạ Long. Tháng 5-2018, dự án bị đình chỉ thi công vì chưa có giấy phép xây dựng nhưng vẫn được rao bán rầm rộ. Ngày 2-12-2018, xảy ra một vụ tai nạn lao động khiến 2 công nhân đang thi công tại đây tử vong, nguyên nhân ban đầu được xác định trong khi nhà thầu thi công là Công ty Cổ phần Xây dựng và Ứng dụng công nghệ Delta-V đang đổ bê tông sàn tầng 4 thì bị sập sàn gây tai nạn. Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ninh đã nhiều lần đến làm việc và xử phạt chủ đầu tư dự án vì nhiều lần vướng vào các lùm xùm sai phạm.

Được biết dự án Citadines Marina Hạ Long có quy mô 2 khối tháp cao tầng với tổng số gần 900 căn hộ hướng ra vịnh Hạ Long, trong đó có 176 căn hộ và 637 căn hộ dịch vụ condotel, khách hàng còn được cấp sổ đỏ vĩnh viễn. Thông tin này cũng khiến dư luận đặt ra nhiều nghi vấn về tính trung thực của Tập đoàn BIM Group khi các cơ sở pháp lý đều khẳng định chưa cấp sổ đỏ, sổ hồng cho loại hình condotel.

Theo biên bản ngày 7-11-2018 của Sở TN&MT tỉnh Quảng Ninh, đại diện là ông Phạm Văn Cường, Phó Giám đốc sở nêu rõ: Công ty chưa được cấp giấy phép khai thác nước biển, giấy phép xả nước thải vào nguồn nước. Tuy vậy, qua trả lời, Sở TN&MT lại cho rằng, Công ty CPTP BIM không phải đăng ký, không phải xin phép với lý do xả nước thải nuôi trồng thủy sản với quy mô nhỏ hơn 10.000 m3/ngày đêm. Đơn vị này còn cho rằng, tại biên bản làm việc ngày 4-10-2018, lưu lượng xả thải tại thời điểm đo là 4.000m3/h. (Nếu dự án nuôi tôm xả thải đều như lưu lượng nước xả thải tại thời điểm đo là 4.000m3/h thì một ngày 24h sẽ là: 4.000m3 x 24h = 96.000m3/ ngày đêm – PV). Tuy nhiên, với lượng xả này chưa đủ cơ sở để xác định lưu lượng xả bảo đảm từ 10.000 m3/ngày đêm trở lên.

Dư luận đặt câu hỏi nghi vấn tại sao suốt nhiều năm, dự án nuôi tôm của Công ty CPTP BIM liên tiếp vi phạm, các đơn vị từ huyện, Sở TN&MT tỉnh, Công an tỉnh nhiều lần lập biên bản, yêu cầu khắc phục, thậm chí báo cáo cả Bí thư Tỉnh ủy nhưng vẫn không đưa ra được giải pháp mạnh tay nào để xử lý dứt điểm? Liệu Tập đoàn này đang có thế lực “chống lưng”?!

Trao đổi về vấn đề này, ông Phạm Văn Kha, Phó Chủ tịch UBND huyện Đầm Hà cho biết: “Lúc đầu tỉnh cho nuôi thực nghiệm, cũng mong muốn khi thành công sẽ trở thành vùng phát triển tôm giống của địa phương và vùng lân cận”. Còn theo Sở TN&MT tỉnh Quảng Ninh, dự án nuôi trồng thủy sản của Công ty CPTP BIM là dự án trọng điểm của Đầm Hà, góp phần phát huy thế mạnh và xóa đói giảm nghèo trên địa bàn huyện. Trong quá trình thực hiện, dự án gặp một số khó khăn về pháp lý, các sở, ban, ngành đang thực hiện tháo gỡ cho chủ đầu tư.

Trước cách trả lời không nhất quán, vòng vo của các cơ quan chức năng như vậy, dư luận lo ngại có hay không việc UBND tỉnh Quảng Ninh làm trái chủ trương của Thủ tướng Chính phủ, đang “đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế”, khi suốt hơn hai năm qua dự án này liên tục gây ô nhiễm và làm trái các quy định nhưng vẫn “trơ gan cùng tuế nguyệt”? Để giữ vững được hình ảnh là “điểm sáng” trong thu hút đầu tư, mong rằng UBND tỉnh Quảng Ninh sớm xử lý dứt điểm vi phạm của Công ty CPTP BIM thuộc Tập đoàn BIM Group, không chú trọng lợi ích trước mắt mà làm ảnh hưởng sinh kế lâu dài của người dân.

Văn hóa Doanh nghiệp sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc vụ việc này.

Bài và ảnh: QUANG PHÚC, SĨ CƯỜNG