Gặp người đưa dân đi giữ đất biên giới năm xưa

VHDN: Năm 1979, ông Lê Tuy được Ban Thường vụ Huyện ủy Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh giao nhiệm vụ cùng 42 đảng viên trong Đảng bộ huyện, đưa 510 hộ gia đình thuộc các xã trên địa bàn huyện Yên Hưng đi xây dựng kinh tế mới, canh giữ vùng đất biên giới ở Đoan Tĩnh, huyện Hải Ninh, khi người Hoa bỏ về nước từ giữa năm 1978. 

Ông Lê Tuy, đảng viên Đảng bộ phường Hải Yên (TP. Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh).

Tình cờ trong dịp đi công tác tại thành phố Móng Cái, qua anh Bùi Thiềm, nguyên Phó Chủ tịch UBND thành phố Móng Cái (Quảng Ninh), tôi được gặp gỡ, tiếp xúc với ông Lê Tuy, nguyên Chủ tịch UBND xã, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Hải Yên (nay là phường Hải Yên) giai đoạn từ năm 1979 đến tháng 9/1987, nguyên Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện Hải Ninh (nay là thành phố Móng Cái). Trước khi ra Móng Cái theo sự phân công của Đảng, ông Lê Tuy là Bí thư Đảng ủy xã Cẩm La, huyện Yên Hưng, (nay là thị xã Quảng Yên), người được Ban Thường vụ Huyện ủy Yên Hưng giao nhiệm vụ cùng 42 đảng viên trong đảng bộ huyện, đưa 510 hộ gia đình thuộc các xã trên địa bàn huyện Yên Hưng đi xây dựng vùng kinh tế mới ở Đoan Tĩnh, huyện Hải Ninh.

Ông Lê Tuy, sinh năm 1934 tại xóm Trong, xã Cẩm La, trốn nhà đi bộ đội chống Pháp năm 1953, năm 1958 chuyển ngành về địa phương, năm 1960 được kết nạp vào Đảng cộng sản Việt Nam. Thời gian công tác tại địa phương, ông đảm nhiệm nhiều chức vụ: Chủ tịch UBND xã, Bí thư Đảng uỷ kiêm Chủ nhiệm HTX Hợp Nhất… Qua lời kể của ông Lê Tuy cũng như nghiên cứu cuốn lịch sử Đảng bộ huyện Yên Hưng (1930-2010) tôi được biết: Trong khoảng thời gian cuối năm 1977, đầu năm 1978 các thế lực phản động quốc tế dựng lên sự kiện “Nạn kiều” kích động, dụ dỗ, cưỡng ép người Hoa rời bỏ Việt Nam về Trung Quốc. Theo đó hơn 6 vạn người Hoa ở Quảng Ninh bỏ về nước. Để ổn định tình hình khu vực biên giới, UBND tỉnh Quảng Ninh đã quyết định huyện Yên Hưng phải điều một lực lượng lớn lao động làm nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc, khai hoang, rào biên giới phía Bắc, thay thế người Hoa ở Đoan Tĩnh (huyện Hải Ninh) và xã Hạ Long, xã Đài Xuyên (thuộc Cẩm Phả), nay là  huyện Vân Đồn. …”Trong một thời gian ngắn, huyện đã huy động 1.248 hộ đi xây dựng vùng kinh tế mới, trong đó đến biên giới 835 hộ với 4.524 nhân khẩu (số còn lại đến khu kinh tế mới huyện Cẩm Phả). Ở Đoan Tĩnh (Hải Ninh), Nhân dân Yên Hưng đến khai hoang đã thành lập được Đảng ủy, UBND xã, Ban quản trị HTX, Ban kiểm soát, xã đội, công an”…(Lịch sử Đảng bộ huyện Yên Hưng 1930-2010).

Thiếu một tuổi nữa là tròn 90, nhưng ông Lê Tuy vẫn còn nhanh nhẹn và khỏe khoắn, thể hiện sự mạnh mẽ, quyết đoán của một thời cùng với con cháu của các cụ “Tiên Công” vùng đảo Hà Nam ra nơi địa đầu, biên giới lập nghiệp. Cầm chén nước chè trên tay, vừa nhâm nhi, ông vừa tâm sự: Ngày đầu mới ra thiếu thốn, vất vả đủ điều, vừa lo ổn định kinh tế cho gia đình, vừa phải cùng với các đồng chí đảng viên động viên bà con khắc phục khó khăn, đẩy mạnh sản xuất, ổn định cuộc sống, đồng thời thực hiện chủ trương, chỉ đạo của cấp trên thành lập chính quyền từ xã đến cơ sở. Trong khi cuộc sống của bà con chưa được ổn định, đời sống khó khăn thì tình hình chiến tranh biên giới dần hiện hữu, người dân hoang mang, nửa muốn ở lại, nửa muốn quay trở về quê. Nắm bắt được tư tưởng của bà con, được sự giúp đỡ, quan tâm của tỉnh, mà trực tiếp là Huyện ủy, UBND huyện, các ban ngành, đặc biệt là các đồng chí đảng viên được phân công theo từng khu dân cư đã luôn gần gũi, động viên, chia sẻ khó khăn với người dân, nên họ đã bớt đi những dao động, yên tâm ở lại xây dựng quê hương mới. Chúng tôi thực hiện vừa xây dựng, kiện toàn bộ máy chính quyền cơ sở, vừa động viên bà con tích cực lao động sản xuất, đồng thời triển khai cho Nhân dân làm hầm trú ẩn đề phòng chiến tranh xảy ra. Do vậy, khi chiến tranh biên giới nổ ra vào đêm ngày 17/02/1979, đã hạn chế thấp nhất những mất mát, hy sinh. Trong thời gian chiến tranh biên giới phía Bắc từ tháng 02/1979 đến năm 1987, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Hải Yên đã huy động sức người, sức của phục vụ cán bộ chiến sỹ Trung đoàn 43, Trung đoàn 791 đóng quân trên địa bàn chiến đấu bảo vệ biên giới. Với trách nhiệm của mình, ông cùng các đồng chí đảng viên trong đảng bộ đã động viên được đại bộ phận người dân bám trụ cùng với các lực lượng vũ trang và Nhân dân các dân tộc trong huyện bảo vệ vững chắc vùng biên cương của Tổ quốc.

Hỏi về số gia đình đi xây dựng kinh tế mới đến nay còn ở Hải Yên, ông Lê Tuy cho biết, trong thời điểm chiến tranh, người già và trẻ em sơ tán vào tuyến trong, thanh niên, phụ nữ ở lại chiến đấu và phục vụ chiến đấu, chỉ có một bộ phận nhỏ dao động trở về quê cũ. Tuy nhiên đến những năm giữa thập niên 80 của thế kỷ trước, do điều kiện kinh tế quá khó khăn, chiến tranh lúc “lặng” lúc “bùng” một số hộ dân dao động, đưa gia đình trở về quê, nên hiện nay số gia đình còn ở lại chiếm 60% , kinh tế hiện rất khá giả.

Đến nay sau hơn 40 năm gắn bó với vùng biên giới yêu dấu, ông đã cùng những người con của quê hương Yên Hưng bám trụ, xây dựng và bảo vệ vùng biên giới Đông Bắc của Tổ quốc giàu đẹp. Trải qua nhiều cương vị khác nhau như Chủ tịch UBND xã Hải Yên khi mới thành lập, rồi làm Bí thư đảng ủy xã, Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện, rồi sau này khi về hưu ông được tín nhiệm bầu Chủ tịch Hội Cựu chiến binh, rồi Chủ tịch Hội Người cao tuổi của phường, ở cương vị nào ông Lê Tuy cũng hoàn thành nhiệm vụ được giao, được Nhân dân tin yêu. Trong quá trình công tác, ông đã được nhận nhiều phần thưởng cao quý của Đảng, nhà nước, nhiều bằng khen, giấy khen của UBND tỉnh Quảng Ninh, của UBND TP. Móng Cái và các sở, ngành của tỉnh. Năm 2020, ông vinh dự được Ban chấp hành Trung ương trao Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng.

Trước lúc chia tay, nhớ lại một thời vất vả, khó khăn, ông đọc tặng anh em tôi mấy vần thơ:

Ngày đầu mới đến

Cái lán tạm che

Gió lùa vách lá

Đêm nằm trăn trở

Nhớ về quê hương.

Ở nơi quê mới

Nhà hoang cỏ dại lối đi mọc dày

Hải Yên có những tháng ngày

Ngọt bùi cũng có, đắng cay cũng nhiều

Vùng quê ta mến ta yêu

Nơi đây điểm hẹn sớm chiều có nhau.

Vũ Mạnh Khôi