(Kỳ 1) Huyện Vĩnh Lộc- Thanh Hóa : “Cát tặc” lộng hành, chính quyền ở đâu?

VHDN – Sau tiếng nổ lớn thì người dân phát hiện nhà bị nứt, đường đi bị lật, sụt lún, giếng mất nước nên vô cùng hoang mang lo sợ ảnh hưởng đến tính mạng bản thân cùng gia đình. Đồng thời, nhiều người cho rằng việc gây tiếng nổ lớn là do “cát tặc” lộng hành? Tuy vậy, đến nay đã hơn 1 tháng vẫn chưa có cơ quan chức năng kết luận nguyên nhân chính của sự việc.

Dân như “ngồi trên đống lửa” vì nạn “cát tặc”

Ban biên tập tòa soạn Văn hóa Doanh nghiệp Việt Nam nhận được phản ánh của người dân thôn Thượng, xã Vĩnh Yên, huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa về việc Công ty cổ phần thương mại Đức Lộc khai thác tại mỏ cát số 30 có dấu hiệu khai thác không đúng vị trí được cấp phép, làm nứt nhà dân, gây tiếng nổ lớn làm nứt đường đi….

Người dân hoang mang vì “cát tặc” lộng hành, khai thác trái phép?

Tiếp nhận phản ánh, phóng viên đã xuống thôn Thượng, xã Vĩnh Yên để tìm hiểu thông tin. Qua trao đổi, nhiều người dân tỏ ra rất bức xúc trước việc một số đối tượng cho khai thác cát trong phạm vi của thôn Thượng, đây là hành vi vi phạm pháp luật nhưng chưa bị xử lý triệt để.

“Gần đây cả làng giật mình khi nghe tiếng nổ lớn làm 17 nhà trong khu vực bị nứt, nguồn nước của nhiều nhà tại đây bị mất nguyên nhân là do họ khai thác tại sông trong khu vực thôn Thượng. Chúng tôi đã rình để quay phim lại mang lên chính quyền địa phương làm bằng chứng nhưng chưa thấy giải quyết gì?” – Bà Nguyễn Thị Hà – người dân thôn Thượng bức xúc.

Bà Nguyễn Thị Hà chỉ vết nứt trong căn nhà mà gia đình đang sinh sống.

Cũng theo bà Hà, bà đã sống ở đây được 57 năm nhưng từ trước chưa nghe thấy có tiếng nổ nào lớn phát ra từ lòng đất, giếng nước lúc nào cũng đầy ắp nước. Nhưng từ khi nhiều thuyền bè đến khai thác thì vào ngày 21/06/2019 có tiếng nổ lớn xảy ra, nhiều giếng bị mất nước.

Trước sự việc trên, bà Phạm Thị Phương – Bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn Thượng cho biết: “Tiếng nổ lớn xảy ra vào khoảng 15h ngày 21/06/2019 làm ảnh hưởng đến 17 nhà thuộc dân cư số 3 và dân cư số 17. Lo sợ, chúng tôi đã có ý kiến lên trên thì có các đoàn về thanh kiểm tra như Sở Tài nguyên môi trường, phòng chống thiên tai huyện, Viện Hàn Lâm…. Đến nay hơn 1 tháng, chưa có đoàn nào về khoan kiểm tra dưới lòng đất để nắm rõ nguyên nhân. Sắp tới có mưa lớn, lũ lụt có khả năng nhà bị sập nên người dân chúng tôi rất lo sợ ảnh hưởng đến tính mạng…”.

Nhiều “cát tặc” bị bắt, xử lý đã dứt điểm?

Trước sự việc trên, chúng tôi đã có buổi làm việc với ông Phạm Ngọc Minh – Chủ tịch UBND xã Vĩnh Yên, huyện Vĩnh Lộc. Qua trao đổi, ông Minh cho biết: “Từ khi xảy ra dư chấn tại thôn Thượng thì người dân hoang mang, có tổng 17 nhà bị nứt. Người dân ý kiến nguyên nhân xảy ra sự việc là do khai thác cát quá sâu làm lún lòng đất. Ngoài ra, nhiều nhà trong khu vực bị mất nước người dân cho rằng đây là do khai thác cát”.

Vị trí được phép khai thác cát của Công ty CPTM Đức Lộc

Cũng theo ông Minh, các đoàn về thanh kiểm tra đã đưa ra dự kiến có khả năng lớn vụ nổ là do sập hang cát tơ ngầm dưới lòng đất. Đồng thời, vị chủ tịch cũng khẳng định không có việc động đất, bởi vì nếu có động đất dù là nhỏ thì đài quan trắc sẽ ghi nhận lại được. Về việc khai thác cát trái phép thì năm 2018 chính quyền đã bắt được 8 vụ, năm 2019 bắt được 12 vụ khai thác cát trái phép và đã xử phạt.

“Sở Tài nguyên môi trường tỉnh ra công văn 4140 và 3932 của UBND tỉnh kết luận nguyên nhân chính là do người dân khoan khai thác nước ngầm. Mỗi nhà dân có 1 đến 2 giếng khoan, tổng hơn trăm giếng khoan sử dụng cùng một lúc nguồn nước ngầm nên làm rỗng làm sập hang cát tơ gây ra tiếng nổ.  Dự kiến là như thế, để làm rõ sự việc phải có đề án để thanh kiểm tra thi mới có kết luận chính thức được…” – Ông Minh chia sẻ.

Qua tìm hiểu, Công ty cổ phần thương mại Đức Lộc được cấp giấy phép khai thác mở cát số 30 vào ngày 23/06/2014 với thời hạn là 13 năm 8 tháng. Diện tích mỏ là 64.584,5m2; có trữ lượng địa chất là 272.615m3, trữ lượng khai thác là 272.615m3; than khoáng: Dạng khối; công suốt khai thác 20.000m3/năm.

Người dân cho rằng việc hút cát dẫn đến tình trạng nhà nứt, đường lật…

Theo ý kiến của người dân, mỏ cát của Công ty CPTM Đức Lộc khai thác thường xuyên với nhiều thuyền bè có khả năng đã vượt công suất khai thác. Chính vì vậy, nên mới xuất hiện nhiều thuyền đến khu vực thôn Thượng để hút cát. Do đó, cần phải xử lý nghiêm đối với hành vi hút cát trái phép, đồng thời thu hồi giấy phép khai thác cát của Công ty CPTM Đức Lộc?

Qua tìm hiểu, hàng năm có nhiều đoàn về huyện Vĩnh Lộc để thanh kiểm tra. Vậy việc người dân thôn Thượng, xã Vĩnh Yên đang phải gánh chịu nỗi lo nhà sập, mất nước, nguy hại tính mạng thì có vào nội dung thanh kiểm tra hay không? Kết luận sau mỗi đoàn về thanh kiểm tra là gì thì nhiều người không nắm rõ?

Trước sự việc trên, người dân của đề nghị UBND tỉnh Thanh Hóa, UBND huyện Vĩnh Lộc cùng các cơ quan ban ngành sớm vào việc thanh kiểm tra, làm rõ nguyên nhân của vụ nổ, nứt nhà dân. Đồng thời, nghiêm trị các cá nhân, tổ chức cố tình buông lỏng hưởng lợi từ việc khai thác cát trái phép.

Văn hóa Doanh nghiệp Việt Nam sẽ cập nhật tin tức và gửi thông tin tới bạn đọc về trách nhiệm của UBND huyện Vĩnh Lộc tiếp nhận thông tin trước khai thác trái phép như thế nào vào tin, bài kế tiếp.

Theo quy định tại Luật khoáng sản 2010 thì Giấy phép khai thác khoáng sản bị thu hồi trong các trường hợp sau đây:

– Sau 12 tháng, kể từ ngày giấy phép có hiệu lực, tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản chưa xây dựng cơ bản mỏ, trừ trường hợp bất khả kháng;

– Sau 12 tháng, kể từ ngày dự kiến bắt đầu khai thác, tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản chưa tiến hành khai thác, trừ trường hợp bất khả kháng;

– Tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản vi phạm một trong các nghĩa vụ quy định tại các điểm a, b, c, d, đ, e và g khoản 2 Điều 55 của Luật Khoáng sản 2010 mà không khắc phục trong thời hạn 90 ngày, kể từ ngày cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về khoáng sản có thông báo bằng văn bản;

– Khu vực được phép khai thác khoáng sản bị công bố là khu vực cấm hoạt động khoáng sản, khu vực tạm thời cấm hoạt động khoáng sản.

Tuấn Kiệt