TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng CIEM cho rằng, hiện nay, doanh nghiệp tư nhân thường nói không được đối xử bình đẳng, còn doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) cho rằng, các chính sách chưa thực sự phát triển. Do vậy, chúng ta cần đánh giá lại kinh tế Nhà nước cũng như đánh giá việc thực hiện cơ cấu lại khu vực DNNN, vai trò đóng góp của kinh tế Nhà nước trong phát triển kinh tế – xã hội thực sự có mang lại hiệu quả hay không? Bên cạnh đó, xem xét hoạt động của DNNN và quyền tự chủ của họ.
Theo ông Phạm Đức Trung, Trưởng ban Nghiên cứu cải cách và Phát triển doanh nghiệp (CIEM), cơ cấu lại DNNN đến năm 2020 mục tiêu là: DNNN có cơ cấu hợp lý hơn thông qua cổ phần hóa, thoái vốn; hoàn thành thoái vốn tại các doanh nghiệp mà Nhà nước không cần nắm giữ vốn; nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, xử lý dứt điểm các DNNN kém hiệu quả, thua lỗ kéo dài… Tuy nhiên, đối với việc cổ phần hóa, thoái vốn, mặc dù vẫn có thể hoàn thành kế hoạch số lượng cổ phần hóa đến năm 2020 nhưng chắc chắn sẽ không hoàn thành nhiều mục tiêu quan trọng như: thu hút đầu tư xã hội, dẫn tới vẫn phải duy trì cổ phần nhà nước ở mức cao; chưa thể rút vốn Nhà nước để đầu tư vào ngành, lĩnh vực cần tới vai trò của kinh tế nhà nước, của DNNN. Và vì vậy, chưa đạt được mục tiêu “DNNN có cơ cấu hợp lý hơn”. Vốn Nhà nước còn hiện diện ở hầu hết các ngành kinh doanh trong nền kinh tế.
Lý giải nguyên nhân chính của tái cơ cấu DNNN còn chậm chủ yếu là do những tồn tại của thể chế và pháp luật. Về quản lý của chủ sở hữu Nhà nước còn chưa tách bạch giữa quản lý thuộc chức năng sở hữu và quản lý Nhà nước, tiềm ẩn nguy cơ đối xử bất bình đẳng và hạn chế cạnh tranh trên thực tế. Bên cạnh đó, chính sách phát triển còn đan xen với chính sách sở hữu của Nhà nước. Ngoài ra, đầu tư Nhà nước cho phát triển kinh tế – xã hội và phục vụ các thành phần kinh tế còn đan xen với đầu tư vốn chủ sở hữu Nhà nước cho DNNN và đầu tư của DNNN.
Chuyên gia kinh tế Lê Xuân Bá cho rằng, trong kinh tế Nhà nước thì khu vực DNNN là quan trọng nhất song lại kém hiệu quả. Nhưng Nhà nước lại cứ bắt DNNN làm chủ đạo. Quan điểm này sai ngay từ đầu, do vậy, chúng ta không nên bị mắc kẹt vào tư duy cũ, tư duy mệnh lệnh hành chính; không làm được thì không thể bắt phải làm. Một người chỉ vác được 50kg, thì sao bắt họ vác 100 kg?
Để nâng cao hiệu quả của kinh tế Nhà nước trong thời gian tới, ông Phạm Đức Trung cho rằng, Việt Nam cần cụ thể vai trò của kinh tế Nhà nước. Theo đó, cần đảm bảo hệ thống kết cấu hạ tầng và dịch vụ công cần thiết cho mọi hoạt động kinh doanh của các thành phần kinh tế khác; đảm bảo quốc phòng, an ninh quốc gia và môi trường kinh doanh an toàn cho các chủ thể kinh tế; phân bổ các tài sản sở hữu toàn dân cho các chủ thể kinh tế quản lý, sử dụng theo nguyên tắc cạnh tranh, bình đẳng, hiệu quả…
TS.Lê Xuân Bá cũng cho rằng, muốn cổ phần hóa, thoái vốn nhanh cần phải làm mạnh. Theo quan điểm của tôi là thà một lần đau. Nhưng đến giờ phút này, Việt Nam vẫn không tách bạch được rạch ròi sở hữu nhà nước và quản lý của Nhà nước đối với DNNN. Về lý thuyết thì có nhưng trên thực tế không thể tách bạch được. Nếu chúng ta không thoát ra được, mấy chục năm tới, nói tái nói hồi thì vẫn không giải quyết được, khu vực này vẫn kém”, TS Lê Xuân Bá nhận định.
Phan Đức
VHDN: Để nâng cao hiệu quả của kinh tế Nhà nước trong thời gian tới, theo các chuyên gia, Việt Nam cần cụ thể vai trò của kinh tế Nhà nước. Theo đó, cần đảm bảo hệ thống kết cấu hạ tầng và dịch vụ công cần thiết cho mọi hoạt động kinh doanh của […]