Người “Thầy thuốc của bản” và những bài thuốc bí truyền dân tộc Dao

VHDN: “Muốn chữa bệnh bằng thuốc Nam gia truyền của người dân tộc Dao Ba Vì, thì phải tìm đến gia đình Lương y Lý Thị Hiên, có chồng là anh Triệu Quý Mạnh”. Đây là lời những bệnh nhân đã được chữa khỏi bệnh đau xương khớp, dạ dày, trĩ…, rỉ tai những người mới mắc bệnh để họ tìm đúng thầy và được bốc đúng thuốc.

Lương y Lý Thị Hiên

Chúng tôi đã đi theo đoàn bệnh nhân đó, tìm về nhà Lương y Lý Thị Hiên, tại thôn Yên Sơn, xã Ba Vì, huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội. Trong căn nhà gỗ đặc trưng của người Dao, hương thuốc sắc tỏa ra thơm dịu, ấm áp, những vị thuốc là lá cây dân giã mọc trên rừng núi Ba Vì nên vô cùng hiệu nhiệm.

Chị Lý Thị Hiên có nước da tươi tắn, mái tóc khỏe đẹp. Ở chị toát lên một sức sống và vẻ đẹp người phụ nữ của núi rừng. Chị Hiên nói: “Tôi được như vậy là do từ nhỏ hàng ngày được leo núi đá hái thuốc quí hiếm cùng mẹ và được uống nước lá cây thuốc mát”. Chị nhớ từng vị thuốc, từng loại cây rừng nào kết hợp với nhau để thành vị thuốc chữa bệnh gì. Gia đình chị đã theo nghề thuốc Nam 3 đời nay, trước hết là để tự chữa bệnh cho người trong nhà, sau là để làm phúc, chữa trị cho những bệnh nhân không may mắc bệnh.

Dù đang tiếp khách, chị vẫn miệng nói, tay làm. Chị giới thiệu cho chúng tôi về quy trình lấy thuốc, rửa, sao thuốc, rồi nấu cao từng giai đoạn cẩn thận và tỉ mỉ… Tôi rất ấn tượng với chiếc gùi của gia đình chị. Nó đã theo chị đi bao nhiêu dốc núi hái thuốc, đã mòn đi theo thời gian. Chiếc gùi ấy đã đựng bao nhiêu lá cây thuốc, đã âm thầm cheo leo cùng chị trên những núi đá. Vừa chặt thuốc ra phơi, chị vừa chia sẻ với chúng tôi: “Lá thuốc đi lấy về được rửa sạch, chặt khúc tùy từng loại, thuốc được phơi khô, không sử dụng chất bảo quản, chỉ để trong túi nilon nên khi dùng thuốc, bệnh nhân không bị tác dụng phụ bao giờ”.

Lương y Lý Thị Hiên nấu cao thuốc đặc.

Những thang thuốc làm ra vất vả như vậy nhưng chỉ có giá từ 40.000 đồng. Từ lâu, những bài thuốc gia truyền của Lương y Hiên đã giúp nhiều bệnh nhân chữa khỏi các bệnh, như: Vôi gai thoái hóa, thoát vị đĩa đệm, đau dây thần kinh tọa, các bệnh khớp, mất ngủ, đau dạ dày, đại tràng, bệnh trĩ, viêm phế quản, viêm xoang, gan, thận, viêm gan B, sỏi thận, sỏi mật, tiểu đường, phụ nữ chậm con, kinh nguyệt không đều, u bướu… Không chỉ chữa bệnh cho bà con trong vùng, Lương y Lý Thị Hiên cùng một số gia đình khác còn mạnh dạn giới thiệu thuốc gia truyền của gia đình mình đến đông đảo người dân tại các tỉnh thành trong cả nước, như: Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Sài Gòn, Lâm Đồng… Bất kỳ ai có bệnh tìm đến, hoặc gọi điện kể bệnh tình đều được chị bốc thuốc và đi gửi qua đường bưu điện. Có người chỉ mất chưa đến 200.000 đồng đã khỏi và còn giới thiệu bạn bè tìm tới chị để chữa bệnh.

Trong chuyến viếng thăm nhà chị, tình cờ chúng tôi gặp nhiều bệnh nhân cũng đến chữa bệnh, trong đó có anh Đỗ Văn Tuyến ở 779 đường La Thành, Ba Đình, Hà Nội (SĐT: 0975396061). Anh Tuyến chia sẻ: “Tôi là bệnh nhân được chị Lý Thị Hiên chữa khỏi bệnh đau khớp, đau dạ dày. Chị còn chữa khỏi cho tôi cả chứng mất ngủ. Vì vậy, có bệnh tôi chỉ chữa bằng thuốc Nam và đến đây chữa thôi”.

Dẫn chúng tôi đi tham quan kho thuốc và nơi chế biến lá thuốc tươi thành cao đặc, thuốc đơn nhỏ, thuốc bốc theo thang, Lương y Lý Thị Hiên đã giúp chúng tôi hiểu rõ những vị thuốc thật, tự nhiên 100% mà chị đi hái bằng cả tâm huyết và chữa bệnh bằng tất cả tâm đức của mình. Lấy cái tâm làm gốc cho nên chị được bà con lối xóm gọi là “thầy thuốc của bản”. Chị được mọi người quý mến và đã chữa khỏi bệnh cho rất nhiều người. Chị thường xuyên chữa bệnh miễn phí, giúp đỡ nhiều bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn. Ngoài ra, chị còn thu mua và giúp tiêu thụ những lá thuốc thông dụng cho bà con trong bản đi hái được để họ có thêm thu nhập.

Lương y Lý Thị Hiên chặt cây thuốc.

Lớn lên ở mảnh đất có nghề truyền thống, mỗi lá cây rừng, mỗi vị thuốc như ngấm vào máu chảy trong người phụ nữ Lý Thị Hiên. Chị đã được Hội Đông y huyện Ba Vì cấp chứng chỉ sơ cấp nghề và cũng từ đây chị mở rộng giới thiệu thuốc Nam của dân tộc Dao Ba Vì đi khắp nơi thông qua các hội chợ triển lãm, hội thảo thuốc Đông y.

Chia tay Lương y Lý Thị Hiên, chị chia sẻ, trong tương lai sẽ duy trì nghề thuốc của người Dao Ba Vì để nghề không bị thất truyền. Là một ông lang – bà mế của bản, chị sẽ tích cực học hỏi, tích lũy kinh nghiệm để nghề thuốc của gia đình sẽ được giới thiệu rộng rãi, được nhiều người biết, tin tưởng và sử dụng. Ngoài ra, chị sẽ trồng thêm những thảo mộc quý hiếm để giữ gìn và phát triển nghề thuốc, chữa được cả các bệnh nan y cho tất cả bệnh nhân.

Với nhiều người, Lương y Lý Thị Hiên đã trở thành địa chỉ tin cậy mỗi khi có nhu cầu khám chữa bệnh. Bệnh nhân có thể liên lạc để được tư vấn theo số điện thoại: 0167 268 9990 hoặc 01685 504 990 – thuốc Nam người Dao, thôn Yên Sơn, xã Ba Vì, huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội.

Lương Quỳ- Nguyễn Nga