Nữ giám đốc trẻ và con đường đưa gạo Séng Cù Mường Lò trở thành sản phẩm Ocop

VHDN: Cánh đồng Mường Lò nằm ở phía Tây tỉnh Yên Bái, là cánh đồng rộng thứ 2 của vùng Tây Bắc, có diện tích trên 3.100 ha, nguồn nước tưới từ trên đỉnh mù sương đã nuôi dưỡng những cây lúa, tạo nên hương vị “Gạo Mường Lò” mềm dẻo, thơm ngon và đậm đà… Nhưng để vươn ra thị trường và nổi tiếng với cái tên gạo Séng cù Mường Lò thì chỉ khi được nữ giám đốc Phạm Thị Đông – Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ kỹ thuật nông lâm thủy sản TND xây dựng thành sản phẩm Ocop của tỉnh Yên Bái.

Giám đốc trẻ Phạm Thị Đông thăm cánh đồng Ocop.

Từ cây cỏ ngọt…

Công ty TNHH Dịch vụ kỹ thuật nông lâm, thủy sản TND là doanh nghiệp được UBND tỉnh Yên Bái phê duyệt danh mục các nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp tỉnh, trong đó có dự án “Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật nhân giống và trồng thử nghiệm cây cỏ ngọt (Stevia rebaudiana) tại thị xã Nghĩa Lộ”. Bà Phạm Thị Đông – Giám đốc cho biết: thị xã Nghĩa Lộ có điều kiện về thổ nhưỡng, khí hậu thuận lợi cho cây cỏ ngọt phát triển, Công ty đã xây dựng dự án và được tỉnh chấp thuận. Mục tiêu bước đầu của dự án tại thị xã là xây dựng vườn ươm nhân giống cây cỏ ngọt với quy mô 3.000 m2; trồng thử nghiệm 5 ha cây cỏ ngọt, năng suất đạt 5 tấn khô/ha/năm nhằm phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Công ty cũng cam kết hỗ trợ 100% giống, 50% phân bón, 30% bạt phủ luống và hướng dẫn kỹ thuật cho nông dân.

Bà Phạm Thị Đông cũng cho biết thêm, theo tính toán, mỗi ha sẽ cho thu nhập khoảng 5 tấn cỏ khô, trừ chi phí cũng đem lại thu nhập 80 triệu đồng/ ha, so với trồng lúa gấp 2-3 lần. Công ty cam kết song hành cùng nông dân, bao tiêu sản phẩm và đảm bảo tốt nhất lợi ích của cả 2 phía nhằm mục tiêu phát triển vùng nguyên liệu lên khoảng 20 ha để đủ điều kiện đầu tư các hạng mục phục vụ việc sơ chế sản phẩm, như: sân phơi, kho bãi, hệ thống sấy ngay tại địa phương.

Đến trồng lúa, xây dựng gạo Séng cù thành sản phẩm Ocop

Mặc dù dự án trồng cỏ ngọt đang được Công ty triển khai khá tốt, nhưng bà Phạm Thị Đông – người sinh ra và lớn lên ở đây lại nhìn thấy tiềm năng của gạo Mường Lò.

Gạo Séng cù được chế biến theo quy trình và chất lượng được đăng ký.

Gặp bà Đông không ai nghĩ đây là một giám đốc kinh doanh lúa gạo. Phong cách ăn mặc thời thượng, tự lái ô tô kể cả khi đi thăm đồng nhưng có nói chuyện với vị nữ giám đốc này thì mới thấy được sự hiểu biết về những mảnh ruộng, đám cỏ nơi xứ Mường vùng cao này. Tuy mới chuyển đổi từ lĩnh vực nuôi trồng thủy sản sang trồng, kinh doanh lúa gạo nhưng giám đốc Đông hiểu rất rõ những đặc tính của loại gạo Séng cù làm nên thương hiệu gạo Mường Lò.

Giám đốc Đông tâm sự, điều kiện sinh thái của Mường Lò rất phù hợp cho cây lúa sinh trưởng, phát triển và cho năng suất cao. Trong cơ cấu giống lúa của Mường Lò hiện nay, Séng cù là giống lúa hàng hóa chủ lực chiếm trên 35% diện tích, có năng suất và chất lượng cao, được canh tác từ lâu và người dân có thể chủ động nguồn giống. Sản lượng lúa của cánh đồng Mường Lò đạt từ 30.000 – 32.000 tấn/năm, trong đó các loại lúa đặc sản hàng hoá khoảng 10.000 tấn/năm. Đặc biệt, Séng cù được canh tác từ lâu và người dân có thể chủ động nguồn giống… đã tạo nên danh tiếng của gạo Séng cù – đặc sản Mường Lò.

Theo xe của giám đốc đi thăm 200 ha lúa mà Công ty đã đưa vào đăng ký sản phẩm Ocop, gần như các hộ đăng ký tham gia gieo cấy gạo Séng Cù theo chương trình Ocop chị đều biết tên, biết hoàn cảnh gia đình, biết ruộng, biết thời gian xuống giống, mà không phải nhìn sổ sách theo dõi.

Giám đốc Đông bảo, kinh nghiệm của người dân cũng góp phần không nhỏ làm cho danh tiếng của gạo Mường Lò bay xa. Bởi trải qua quá trình định cư lâu dài tại Mường Lò, người Thái Đen đã có một hệ thống các tri thức bản địa quý giá trong sản xuất lúa, kết hợp với các luật tục trong việc bảo vệ nguồn nước, môi trường, bảo vệ nguồn giống quý hiếm để phát triển nông nghiệp bền vững như hiện nay. Bên cạnh kỹ thuật trồng và chăm sóc được tích lũy từ lâu đời, người dân Mường Lò đã tích cực tiếp thu và ứng dụng có hiệu quả các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong chăm sóc, thu hoạch và chế biến để tạo ra sản phẩm có chất lượng tốt.

Cầm trên tay những hạt thóc mới được thu mua về, giám đốc Đông tự hào về sản phẩm của Công ty. Giám đốc Đông “khoe” có thể nhắm mắt cầm hạt thóc trong tay và phân biệt đâu là gạo Séng cù đặc trưng của Mường Lò. Giám đốc Đông giải thích thêm, thóc Séng cù có mầu vàng nhạt sáng, vỏ mỏng, đuôi hạt có râu hạt, hạt to và dài. Hạt gạo có hình dáng thon dài, hạt chắc, đều, ít bị gãy vỡ. Hạt gạo màu trắng ngà, hơi bóng có mùi thơm đậm hơn các loại gạo thông thường. Khi nấu chín cơm có vị ngọt đậm và bùi, rất dẻo (giống như xôi) nhưng không dính tay khi nắm, hương thơm đậm, đặc trưng. Gạo Séng cù chứa nhiều hàm lượng Vitamin và có giá trị dinh dưỡng cao, tốt cho cơ thể.

Ngay từ năm đầu 2019, sau khi được UBND tỉnh Yên Bái công nhận gạo Séng cù Mường Lò của Công ty là sản phẩm Ocop, Công ty đã sản xuất được 100 tấn thóc, đưa ra thị trường 70 tấn gạo. Giá bán gạo Séng cù tại địa phương là 30.000 đồng/1kg, doanh số 2,1 tỷ đồng. Số lượng này không thể đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, chủ yếu là Hà Nội và các tỉnh phía Bắc.

Sản phẩm gạo Séng cù đã được tỉnh Yên Bái mang đi giới thiệu tại các hội chợ nông nghiệp trong cả nước.

Để phát triển thị trường, Năm 2020, Công ty TNHH Dịch vụ kỹ thuật nông lâm thủy sản TNĐ đã hợp đồng các hộ nông dân gieo cấy thêm vụ mùa. Giám đốc Đông cho biết, mục tiêu trọng tâm và ưu tiên hiện nay của Công ty là chinh phục người tiêu dùng trong nước. Vì vậy, mới chỉ chưa đầy nửa tháng đầu năm 2020 giám đốc Đông đã mang sản phẩm tới các siêu thị lớn ở Hà Nội như: Trung tâm thương mại BigC Thăng Long; siêu thị Hapromart C13 Thành Công… để giới thiệu và tham gia hội thảo, hội chợ, triển lãm ở Hà Nội và các tỉnh phía Bắc nhằm tìm kiếm thị trường. Coi thị trường nội địa gần như là một cuộc chinh phục hoàn toàn mới của gạo Séng cù với hướng tăng dần sản lượng. Cụ thể, năm 2020 sản lượng là 120 tấn thóc, năm 2021 là 150 tấn, năm 2022 là 200 tấn, doanh thu hàng năm 5 năm đầu cao nhất đạt 5 tỷ đồng.

Tuy mới trải qua mùa thứ ba sản xuất gạo Séng cù Mường Lò theo thương hiệu sản phẩm Ocop của tỉnh Yên Bái, chất lượng gạo Séng cù Mường Lò vẫn đang được kiểm nghiệm qua người tiêu dùng, nhưng bước đầu sản lượng bán ra không đáp ứng đủ nhu cầu thị trường đã cho thấy hướng đi đúng của Công ty. Nữ giám đốc trẻ Phạm Thị Đông chỉ có một mong muốn là cùng với 6 sản phẩm Ocop được tỉnh Yên Bái công nhận, gạo Séng cù Mường Lò sẽ mang lại lợi ích kinh tế không chỉ cho người nông dân mà còn là hình ảnh cho sự phát triển của tỉnh Yên Bái.

NGUYỄN NHẬT THANH

Trung tâm Truyền thông – Văn hóa thị xã Nghĩa Lộ