Tái diễn tình trạng mua bán sổ BHXH

Mới đây, tình trạng mua bán sổ bảo hiểm xã hội (BHXH) của người lao động (NLĐ) tại tỉnh Bình Dương lại “sôi động” trở lại. Lần này các “đầu nậu” tập trung mua sổ BHXH của những công nhân mượn hồ sơ đi làm, không chính chủ. Nhiều dấu hiệu cho thấy có hành vi lợi dụng chính sách…

FB Nhà Đất Mỹ Phước 1,2,3,4 công khai giới thiệu mua bán sổ BHXH.

Chiêu trò mới…

Những ngày vừa qua, trên những trang Facebook dành cho công nhân ở tỉnh Bình Dương như: Công Nhân KCN Mỹ Phước Club; Công Nhân KCN Bàu Bàng Group; Nhà Đất Mỹ Phước 1,2,3,4… bỗng xuất hiện dày đặc các đối tượng vào mời chào bán sổ BHXH. Đợt rao thu gom sổ BHXH lần này, các “đầu nậu” tung ra chiêu trò mới là chỉ tập trung mua sổ của những NLĐ mượn hồ sơ đi làm, làm hồ sơ giả để đăng ký vào làm việc tại các DN…

Đơn cử như thông tin do Facebook có tên Hồng P. đăng trong nhóm Công Nhân KCN Mỹ Phước Club rao: “Ai mượn hồ sơ đi làm mà tới ngày rút tiền bảo hiểm không rút được thì nhắn tin inbox với em nhé. Em chỉ thu mua sổ bảo hiểm mà mình đi mượn hồ sơ làm thôi ạ. Còn sổ bảo hiểm chính chủ bên em không có mua ạ! Em chỉ mua sổ bảo hiểm làm hồ sơ giả thôi ạ”. Thông tin trên mới đăng vài giờ mà đã có hàng trăm công nhân vào hỏi thủ tục, giá cả và cách giao dịch để bán sổ BHXH.

Tương tự, trong nhóm Nhà Đất Mỹ Phước 1,2,3,4, Facebook có tên Nguyễn Anh T. mời chào có vẻ “kêu” hơn với cam kết: “Có sổ là có tiền. Thủ tục nhanh gọn giao sổ là có tiền liền. Ai mượn hồ sơ đi làm mà không rút được tiền bảo hiểm thì cứ nhắn với em”. T. cũng đề nghị những công nhân nào cần bán thì chụp hình sổ BHXH gửi qua Zalo với số điện thoại công khai là 0969838xxx để Tuấn “thẩm định” trước.

Để xác minh thông tin, phóng viên đã nhắn tin, gọi điện cho một số “đầu nậu” để hỏi về “quy trình thủ tục” bán sổ BHXH. Ngay sau đó, Facebook có tên Diễm M. nhắn lại: “Sổ anh chính chủ hay mượn hồ sơ? Bên em chỉ mua sổ BHXH của người mượn hồ sơ đi làm”. Tôi hỏi vì sao lại không mua sổ chính chủ thì được chủ Facebook cho biết chỉ “hỗ trợ” mua sổ cho những người mượn hồ sơ đi làm thôi…

Trong khi đó, một “đầu nậu” khác có nickname LINH B. (số điện thoại 0335033xxx) sau khi nghe tôi nói sổ BHXH mới nghỉ việc 3 tháng và chính chủ thì trả lời: “Để anh hỏi cái”? “Vậy anh chưa phải là “trùm cuối” à”- tôi hỏi lại thì LINH B. không trả lời và tỏ vẻ ậm ờ rồi tắt máy.

Qua tìm hiểu thêm, chúng tôi đã ghi nhận hàng loạt chủ Facebook có tên như: Hồng X., Ý Gái N., Phạm Kiều D… liên tục công khai vào các nhóm công nhân đăng thông báo mời chào mua sổ BHXH như trên.

Có hay không “đường dây” hợp thức hóa hồ sơ?

Theo tìm hiểu của phóng viên, những năm trước đây, tỉnh Bình Dương thu hút rất nhiều NLĐ khắp cả nước đến làm việc. Tuy nhiên, không ít NLĐ lại không có hồ sơ nhân thân, nhiều người chưa đến tuổi lao động nên phải mượn hồ sơ của anh, chị hoặc em… nhằm mạo danh để được vào công ty làm việc. Trải qua quá trình dài, nhiều NLĐ đã được DN đóng BHXH với tên và hồ sơ mượn. Hậu quả là vừa làm việc vừa lo nơm nớp việc sau này không giải quyết được quyền lợi chế độ BHXH, BHYT…

Để tháo gỡ những vướng mắc này, năm 2016, BHXH Việt Nam đã có văn bản số 880/ BHXH-ST hướng dẫn xử lý. Theo đó, người mượn hồ sơ cần đến Sở LĐ-TB&XH tỉnh (nơi làm việc) để trình báo về việc đi mượn hồ sơ của người khác để làm việc, sau đó Sở LĐ-TB&XH sẽ tiến hành kiểm tra, lập biên bản và xử phạt vi phạm hành chính đối với người mượn hồ sơ. Tiếp đến, căn cứ vào biên bản và phiếu nộp phạt vi phạm hành chính, người mượn hồ sơ sẽ mang đến BHXH tỉnh kèm theo các hồ sơ để làm thủ tục hiệu chỉnh hồ sơ BHXH, cấp lại (hoặc cấp mới) sổ BHXH gồm: Tờ khai, giấy khai sinh, chứng minh thư/thẻ căn cước/ hộ chiếu, sơ yếu lý lịch khai lại của người mượn hồ sơ (có xác nhận của người SDLĐ); bản xác nhận của người SDLĐ về thời gian NLĐ làm việc tại đơn vị; bản cam kết chịu trách nhiệm trước pháp luật của người cho mượn và người mượn hồ sơ…

Tuy nhiên, rất nhiều NLĐ do “lười”, ngại đối diện các thủ tục hoặc vướng bận công việc… nên đã không thực hiện điều chỉnh hồ sơ BHXH theo tên chính chủ cho mình. Như tại Bình Dương, đến nay qua mạng xã hội Facebook, đã thấy xuất hiện hàng loạt “đầu nậu” cùng đứng ra thu mua sổ BHXH loại này và hàng trăm NLĐ cần bán.

Hiện tượng hàng loạt “đầu nậu” xuất hiện mua sổ BHXH của những NLĐ thuộc diện này rất cần phải được cơ quan chức năng của tỉnh Bình Dương sớm làm sáng tỏ. Bởi theo Luật sư Nguyễn Giang Nam (Đoàn Luật sư TP.HCM), đây chắc chắn không phải sự ngẫu nhiên. “Rao mua sổ BHXH, nhưng không mua sổ “chính chủ”, mà chỉ mua của công nhân mượn hồ sơ đi làm, làm hồ sơ giả để đăng ký vào công ty thì rất dễ nhìn ra mục đích. Có thể họ đang tập trung “khai thác” vào một chính sách nào đó liên quan vấn đề này! Chính vì vậy, các cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc làm rõ, qua đó chủ động phòng tránh được tổn thất cho các công nhân từ việc bị lợi dụng để bán rẻ sổ BHXH, cũng như không để một chính sách đầy tính nhân văn nhằm hỗ trợ NLĐ lại biến thành kẽ hở cho những kẻ trục lợi”- Luật sư Nam nói.

Phạm Thọ