Hà Nội hiện là địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng sản phẩm OCOP được chứng nhận, với hàng nghìn sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên. Tuy nhiên, quy mô lớn cũng đồng nghĩa với áp lực cạnh tranh ngày càng gay gắt. Các sản phẩm OCOP không chỉ cạnh tranh với nhau mà còn phải đối mặt với hàng công nghiệp sản xuất hàng loạt, có lợi thế về giá thành, mẫu mã và khả năng phân phối rộng khắp. Trong bối cảnh đó, nếu không đổi mới tư duy phát triển, nhiều sản phẩm truyền thống sẽ khó duy trì chỗ đứng lâu dài trên thị trường.
Thực tiễn thị trường cho thấy, người tiêu dùng ngày nay không chỉ mua một sản phẩm để sử dụng mà còn tìm kiếm những giá trị gia tăng như câu chuyện văn hóa, yếu tố thẩm mỹ, trải nghiệm và cảm xúc. Điều này đặt ra yêu cầu các cơ sở sản xuất làng nghề phải chuyển từ tư duy “làm ra sản phẩm” sang “xây dựng sản phẩm như một thương hiệu”. Thiết kế sáng tạo chính là công cụ giúp hiện thực hóa sự chuyển dịch này.
Thông qua thiết kế, các giá trị truyền thống được “kể lại” bằng ngôn ngữ hiện đại, phù hợp hơn với thị hiếu của người tiêu dùng trong và ngoài nước. Việc cải tiến mẫu mã, bao bì, logo và nhận diện thương hiệu không làm mất đi bản sắc làng nghề, mà ngược lại, còn giúp các giá trị văn hóa được truyền tải rõ ràng, dễ tiếp cận hơn. Nhờ đó, sản phẩm OCOP có thể mở rộng công năng sử dụng, tiếp cận nhiều phân khúc khách hàng, từ quà tặng du lịch đến thị trường trung và cao cấp.
Đặc biệt, trong bối cảnh thương mại điện tử và các chuỗi bán lẻ hiện đại phát triển mạnh, thiết kế bài bản trở thành “tấm vé thông hành” để sản phẩm OCOP bước vào hệ thống phân phối chuyên nghiệp. Trên thị trường quốc tế, thiết kế còn gắn với các tiêu chí về phát triển bền vững, trách nhiệm môi trường và xã hội – những yếu tố ngày càng được người tiêu dùng toàn cầu coi trọng.
Nhằm đưa thiết kế sáng tạo vào thực tiễn, mô hình Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu và quảng bá sản phẩm OCOP gắn với du lịch đang được triển khai tại Hà Nội. Đây không chỉ là nơi trưng bày và bán sản phẩm, mà còn là không gian trải nghiệm, kết nối giữa nghệ nhân, nhà thiết kế, doanh nghiệp và du khách. Thông qua mô hình này, sản phẩm OCOP được đặt trong một câu chuyện hoàn chỉnh, gắn với lịch sử, văn hóa và con người địa phương.
Về lâu dài, việc đầu tư cho thiết kế sáng tạo không chỉ giúp giải bài toán tiêu thụ trước mắt mà còn tạo nền tảng cho phát triển bền vững. Khi sản phẩm làng nghề và OCOP được nâng tầm về thiết kế, giá trị văn hóa sẽ được lan tỏa mạnh mẽ hơn, góp phần khẳng định vị thế hàng Việt trên thị trường trong nước và quốc tế, đáp ứng xu hướng tiêu dùng xanh và bền vững của thời đại mới.
Nguồn: Tạp chí Thương hiệu & Công luận
