Vì sao doanh nghiệp không “mặn mà” đầu tư vào nông nghiệp?

Các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp sẽ phải cạnh tranh với các doanh nghiệp, tập đoàn lớn trên thế giới khi CPTPP và EVFTA có hiệu lực.

Suốt một thời gian dài, số doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp cũng không vượt lên được tỷ lệ 1%, đặc biệt hầu như không có doanh nghiệp FDI muốn đầu tư vào nông nghiệp.

Bên cạnh thuận lợi khi tham gia vào các FTA mới, thị trường nông sản Việt Nam cũng đối mặt với những thách thức, đó là sự cạnh tranh sản phẩm nông sản ngay trên sân nhà khi hàng rào thuế quan được nới lỏng, áp lực đổi mới về khoa học kỹ thuật trong sản xuất, xây dựng đội ngũ lao động có tay nghề.

Thiếu doanh nghiệp nông nghiệp mạnh

Ông Ngô Chung Khanh – Phó vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) cảnh báo, việc cắt giảm thuế nhập khẩu sẽ tăng sức ép cạnh tranh cho nhà sản xuất trong nước, không chỉ về giá mà còn về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm. Người tiêu dùng Việt Nam sẽ tiêu thụ nhiều hơn các sản phẩm thịt bò (Australia, Mỹ, EU), thịt lợn (Mỹ, EU), thịt gà (Mỹ), sữa và các sản phẩm sữa (Australia, New Zealand, Nhật Bản)… vốn đang được ưa chuộng. Mặt khác, xuất khẩu cũng sẽ gặp thách thức trong việc đáp ứng nguồn gốc xuất xứ để bảo đảm quyền lợi hưởng ưu đãi và các quy định của thị trường nhập khẩu.

TS. Đặng Kim Sơn, nguyên Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược nông nghiệp, nông thôn đánh giá, suốt một thời gian dài, số doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp cũng không vượt lên được tỷ lệ 1%, đặc biệt hầu như không có doanh nghiệp FDI muốn đầu tư vào nông nghiệp. Lĩnh vực nông nghiệp cũng chưa xây dựng được những doanh nghiệp sản xuất mạnh. “Đếm đi đếm lại cũng chỉ có một vài doanh nghiệp như Vinamilk, TH True Milk, các doanh nghiệp làm tôm hay Lộc Trời còn kiên trì và quyết tâm đầu tư vào nông nghiệp”, ông Sơn nói.

Lý giải vì sao doanh nghiệp không mặn mà đầu tư vào nông nghiệp, ông Sơn cho rằng, khó khăn lớn nhất chính là đất đai. Các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp sợ nhất không có đất để mở nhà máy, không thể liên kết được nhiều hộ nông dân có diện tích đất nhỏ lẻ. Doanh nghiệp nông nghiệp đang thiếu vốn nghiêm trọng, trong đó có vốn đầu tư trung hạn, đầu tư dài hạn ngay cả vốn ngắn hạn còn thiếu. Lao động trong các cơ sở sản xuất nông nghiệp hầu hết là lao động thời vụ, không có trình độ, tay nghề, không có ý thức gắn bó cũng là điểm khó khăn cho các doanh nghiệp nông nghiệp phát triển.

Lợi thế được nới lỏng thuế quan vào các thị trường lớn sẽ hỗ trợ cho thị trường nông sản Việt phát triển. Nhưng việc mở cửa thị trường nông sản Việt cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh các tập đoàn sản xuất nông sản lớn trên thế giới trong khi điều kiện lao động vẫn còn yếu kém. Chính sách về đất đai, tiếp cận vốn và đội ngũ lao động trong nông nghiệp cũng cần có chính sách của Nhà nước hỗ trợ, để  cơ cấu lại đáp ứng được yêu cầu cạnh tranh trong giai đoạn mới”, ông Sơn nhấn mạnh.

Phải thay đổi cách thức sản xuất

Để có thể phát triển thị trường nông sản trong nước tiến tới hội nhập kinh tế quốc tế, các chuyên gia trong ngành nông nghiệp cho rằng, các phía doanh nghiệp phải thay đổi cách thức sản xuất, hoạt động để tạo ra các sản phẩm có chất lượng, đáp ứng được thị hiếu của người tiêu dùng trong nước và trên thế giới.

Theo ông Alexandre Bouchot, Tham tán Nông nghiệp của Pháp, muốn xuất khẩu nông sản sang thị trường EU thành công, cần phân cấp thực hiện trong quản trị chính sách lương thực. Đặc biệt, triển khai hoạt động đầu tư chuyển đổi cũng như hỗ trợ hoạt động nghiên cứu và phát minh sáng tạo. Hệ thống nông nghiệp và thực phẩm cần phải được cải tổ để phát triển một cách bền vững.

Để nâng cao giá trị nông sản, Bộ Nông nghiệp và PTNT đang đẩy mạnh tái cấu trúc nền nông nghiệp theo hướng phát triển sản xuất dựa theo nhu cầu thị trường, phát huy sản phẩm có lợi thế gắn với công nghiệp dịch vụ hỗ trợ nông nghiệp. Đồng thời, tổ chức lại khâu sản xuất, chú trọng sản xuất quy mô lớn, phát triển kinh tế hợp tác, tăng cường liên kết chuỗi, khuyến khích đầu tư tư nhân, khuyến khích áp dụng công nghệ cao vào quá trình sản xuất.

Theo enternews