Chuyện ở Thái Nguyên: Ai là chủ sử dụng thửa đất số 395 và 398?

VHDN: Điều 64, khoản 1, điểm h, Luật Đất đai 2013 sửa đổi bổ sung năm 2018 và Điều 81, khoản 7, Luật Đất đai 2024 qui định các trường hợp Nhà nước thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai: “Đất trồng cây hàng năm không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục, đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời hạn 18 tháng liên tục, đất trồng rừng không được sử dụng trong thời hạn 24 tháng liên tục…”. Luật qui định chặt chẽ là vậy, nhưng lạ thay, đất ruộng “bỏ hoang” không sản xuất mấy chục năm không những không bị thu hồi mà ngược lại Toà án vẫn công nhận những hộ “bỏ hoang” này là những người sử dụng đất hợp pháp?

BẢN ÁN ĐÃ CÓ 2 ĐƠN KHÁNG CÁO

Trong đơn kháng cáo bản án dân sự sơ thẩm số 18/2025/ DSST, ngày 25/4/2025 của bà Hoàng Thị Nông yêu cầu xét xử phúc thẩm nêu rõ: Gia đình bà Hoàng Thị Nông là xã viên Hợp tác xã nông nghiệp phường Gia Sàng được Hợp tác xã giao khoán và khai hoang vỡ hoá nhiều thửa đất ruộng từ những năm 70-80 thế kỷ trước để canh tác. Gia đình đóng thuế cho nhà nước đầy đủ. Hai thửa ruộng 395 diện tích 96,2 m2 và thửa đất 398 diện tích 179,2 m2 cùng tờ bản đồ địa chính số 21, năm 2012 đã được UBND thành phố Thái Nguyên cấp giấy chứng nhận QSDĐ, sử dụng liên tục ổn định từ năm 1990 đến năm 2018 không tranh chấp với ai. Do tuổi cao sức yếu nên năm 2018 hai thửa ruộng này đã chuyển nhượng cho ông Nguyễn Đăng Ninh, được Sở Tài nguyên và Môi trường cho phép và cấp giấy chứng nhận QSDĐ. Từ khi nhận chuyển nhượng, ông Nguyễn Đăng Ninh sử dụng liên tục ổn định đến năm 2025 thì bị bà Nguyễn Thị Hồi và ông Vũ Văn Thành khởi kiện ra Toà đòi quyền lợi đền bù khi Dự án Khu đô thị số 11 phường Gia Sàng thu hồi 2 thửa đất trên. Lý do khởi kiện đòi ông Ninh trả lại 2 thửa đất này là vì năm 2007 hai thửa đất này đã được cấp giấy chứng nhận QSDĐ mang tên bà Nguyễn Thị Hồi thửa đất 395 và ông Vũ Văn Thành thửa đất 398. Bà Hồi và ông Thành khai nhận lý do bỏ hoang là không có nước để sản xuất. Phường Gia Sàng đã xác minh và UBND thành phố Thái Nguyên đã kiểm tra xác nhận sự việc năm 2021?

Tại Toà sơ thẩm, bà Hoàng Thị Nông phản bác lý do khởi kiện của bà Hồi và ông Thành, phản bác kết quả xác minh của UBND phường Gia Sàng và thành phố Thái Nguyên vì không đúng pháp luật. Khẳng định gia đình bà Nông cấy lúa liên tục 1 năm 2 vụ ở những thửa ruộng này từ năm 1990. Dân cư làm ruộng ở đây ai cũng biết và xác nhận việc này. Năm 2012 UBND phường Gia Sàng đã kiểm tra và hoàn tất thủ tục để UBND thành phố Thái Nguyên cấp giấy chứng nhận QSDĐ.

Gia đình bà Nông sử dụng ổn định, đúng mục đích hơn 6 năm sau mới chuyển nhượng cho ông Nguyễn Đăng Ninh vào năm 2018. Trong phiên toà nhiều lần bà Nông yêu cầu Toà án làm rõ: Tại sao bà Hồi và ông Thành được cấp giấy chứng nhận QSDĐ 2 thửa đất trên năm 2007 nhưng lại không sản xuất? Tại sao bà Nông cày cấy mỗi năm 2 vụ lúa suốt từ năm 1990 đến khi được cấp giấy chứng nhận QSDĐ năm 2012 và đến năm 2018 mới chuyển nhượng cho ông Ninh mà bà Hồi và ông Thành không hề có khiếu kiện tranh chấp?

Những yêu cầu chính đáng, đúng pháp luật này đã không được Toà quan tâm làm rõ.

Trong đơn kháng cáo của ông Nguyễn Đăng Ninh yêu cầu xét xử phúc thẩm bác đơn khởi kiện của bà Nguyễn Thị Hồi và ông Vũ Văn Thành bởi bản án vi phạm tố tụng nghiêm trọng. Ông Ninh cho rằng việc chuyển nhượng 2 thửa đất này giữa ông và bà Nông là đúng qui định của pháp luật. 2 thửa đất này gia đình bà Nông canh tác liên tục mấy chục năm qua và đã được cấp giấy chứng nhận QSDĐ, không tranh chấp với ai nên cấp có thẩm quyền đã cho phép chuyển nhượng. Sau khi nhận chuyển nhượng gần 4 năm, Dự án Khu đô thị số 11 phường Gia Sàng thu hồi đất trong đó có 2 thửa đất này thì mới xảy ra tranh chấp. Ông Ninh không giao dịch chuyển nhượng 2 thửa đất này với bà Hồi và ông Thành nên không hề có tranh chấp đất đai với bà Hồi và ông Thành. Việc bà Hồi và ông Thành khởi kiện ông Ninh ra Toà án là sai quan hệ pháp luật. Ông Ninh đã có đơn phản tố nhưng đã không được Toà chấp nhận nên đã có đơn kháng cáo bản án này.

AI MỚI LÀ CHỦ SỬ DỤNG THỬA ĐẤT 395 VÀ 398?

Như vậy 2 thửa đất 395 và 398 đã qua 3 chủ sử dụng. Năm 2007 chủ sử dụng là bà Hồi và ông Thành. Năm 2012 chủ sử dụng là gia đình bà Hoàng Thị Nông. Năm 2018 đến nay chủ sử dụng là ông Nguyễn Đăng Ninh.

Căn cứ Luật Đất đai 2013 sửa đổi bổ sung 2018. Điều 64, khoản 1, điểm h và Điều 81, khoản 7, Luật Đất đai năm 2024 thì chủ sử dụng 2 thửa đất nói trên phải thuộc về gia đình bà Hoàng Thị Nông vì đã sử dụng liên tục mấy chục năm qua, không có tranh chấp và đã được cấp có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận QSDĐ. Bà Nguyễn Thị Hồi và ông Vũ Văn Thành được cấp giấy chứng nhận QSDĐ 2 thửa đất này nhưng đã bỏ ruộng hoang mấy chục năm qua là vi phạm nghiêm trọng pháp luật về đất đai.

UBND phường Gia Sàng và UBND thành phố Thái Nguyên thiếu kiểm tra, buông lỏng quản lý cần phải được xem xét trách nhiệm.

Bản án dân sự sơ thẩm số 18/2025/DSST ngày 25/4/2025, dựa vào báo cáo kết quả xác minh số 615 năm 2021 của UBND thành phố Thái Nguyên về việc 2 thửa đất này được cấp giấy chứng nhận QSDĐ năm 2007 trước giấy chứng nhận QSDĐ cấp cho gia đình bà Nông năm 2012 để công nhận quyền sử dụng thửa đất 395 thuộc về bà Hồi, thửa đất 398 thuộc ông Vũ Văn Thành mà không căn cứ vào Điều 64 Luật Đất đai 2013 và Điều 81 Luật Đất đai 2024 để xác định chủ sử dụng thực tế 2 thửa đất này là không đúng quy định pháp luật.

Nhóm PV

(Theo Tạp chí in VHDNVN tháng 6/2025)