Theo tờ trình của Chính phủ, dự luật tập trung vào 4 nhóm chính sách lớn, trong đó nổi bật là cơ chế phát triển kinh tế báo chí và hoàn thiện cơ chế tài chính. Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, dự luật bổ sung nhiều quy định cho phép cơ quan báo chí tham gia cung cấp dịch vụ sự nghiệp công, liên kết sản xuất nội dung, kinh doanh bản quyền tác phẩm, đồng thời có thể tích hợp thương mại điện tử, dịch vụ trực tuyến trong các lĩnh vực như giáo dục, y tế, tài chính, bảo hiểm…
Nhà nước sẽ đầu tư phát triển Nền tảng số báo chí quốc gia, đồng thời thực hiện đặt hàng, đấu thầu và hỗ trợ chi phí truyền dẫn, phát sóng cho cơ quan báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, an ninh, quốc phòng và thông tin tuyên truyền tại vùng sâu, vùng xa, hải đảo. Báo chí cũng được phép bán quyền sử dụng, khai thác tác phẩm, hoặc nhận đặt hàng sản xuất nội dung truyền thông chính sách.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội Nguyễn Đắc Vinh tán thành chủ trương tăng tự chủ tài chính, song đề nghị làm rõ phạm vi kinh doanh, cơ chế đầu tư công, cũng như quy định về liên kết và bản quyền để bảo đảm phát triển kinh tế báo chí đúng hướng, không thương mại hóa quá mức hay lệ thuộc vào nền tảng nước ngoài.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh Luật Báo chí (sửa đổi) cần khuyến khích hình thành nền kinh tế báo chí vững mạnh, tăng sức cạnh tranh, giảm dần sự phụ thuộc vào ngân sách, đồng thời quy định cơ chế tài chính đặc thù gắn với việc sắp xếp hệ thống báo chí tinh gọn, hiệu quả. Ông cũng yêu cầu báo chí phải chủ động chuyển đổi số, mở rộng hiện diện trên các nền tảng trực tuyến, nhưng vẫn giữ vững vai trò định hướng và tính chính xác của thông tin.
Dự luật cũng bổ sung quy định về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện – tổ hợp có nhiều loại hình báo chí và đơn vị trực thuộc, được hưởng cơ chế tài chính riêng do Chính phủ quy định. Hiện cả nước có 6 cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, song mô hình tổ chức và tài chính còn khác biệt, do đó cần xác định tiêu chí, nguyên tắc hoạt động rõ ràng trong luật hoặc nghị định hướng dẫn. Một số ý kiến đề nghị mở rộng mô hình này tới báo chí địa phương có uy tín, đủ năng lực vận hành đa nền tảng, tiến tới xây dựng các tập đoàn truyền thông chủ lực, phù hợp xu thế quốc tế.
Bên cạnh nội dung kinh tế báo chí, dự thảo luật còn mở rộng thẩm quyền yêu cầu nhà báo cung cấp nguồn tin, cho phép Thủ trưởng Cơ quan điều tra Bộ Công an và công an cấp tỉnh được quyền yêu cầu bằng văn bản cơ quan báo chí, nhà báo cung cấp thông tin phục vụ điều tra. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng cần cân nhắc kỹ để bảo đảm quyền bảo vệ nguồn tin báo chí, tránh xung đột với quyền tự do ngôn luận và tác nghiệp.
