Ba năm trở lại đây, Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Sáng tạo Đông Dương ghi nhận mức tăng trưởng xuất khẩu khoảng 20% sang thị trường EU, tập trung vào các dòng sản phẩm mây tre đan cao cấp, đồ trang trí và phụ kiện thời trang. Theo Giám đốc Hoàng Thị Thanh Tâm, mỗi đơn hàng xuất sang châu Âu là kết quả của nhiều năm chuẩn bị hồ sơ, chứng nhận nhà máy, tiêu chuẩn lao động và thiết kế sản phẩm. Chỉ khi đáp ứng toàn bộ các tiêu chí, doanh nghiệp mới được đối tác chấp thuận đặt hàng.
Cùng với những lợi thế thuế quan, thị trường EU đang dịch chuyển mạnh sang tiêu dùng bền vững. Người dân châu Âu ưu tiên sản phẩm thân thiện môi trường, minh bạch quy trình sản xuất và tuân thủ nghiêm ngặt trách nhiệm xã hội. Vì vậy, nếu doanh nghiệp không đáp ứng các tiêu chuẩn về môi trường, phát thải, nguồn gốc nguyên liệu thì rất khó duy trì thị phần, dù thuế nhập khẩu đã giảm sâu.
Bối cảnh thương mại toàn cầu cũng gia tăng thách thức. Khi kinh tế biến động, các sản phẩm mang tính trang trí như đồ thủ công mỹ nghệ, thường là nhóm bị người tiêu dùng cắt giảm đầu tiên. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải tạo giá trị khác biệt, tăng độ bền, cải tiến thiết kế và nâng cao khả năng cạnh tranh.
Theo Chủ tịch Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và Làng nghề Hà Nội Hà Thị Vinh, các chứng chỉ môi trường và trách nhiệm xã hội đang trở thành “giấy thông hành” bắt buộc để hàng Việt Nam bước vào phân khúc cao cấp. Các doanh nghiệp gốm, mây tre hay nội thất đang đầu tư mạnh cho hệ thống xử lý chất thải, giảm phát thải carbon và chuyên nghiệp hóa quản trị.
Phó Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam Lê Bá Ngọc nhấn mạnh, doanh nghiệp muốn đứng vững phải kiểm soát toàn bộ chuỗi cung ứng, từ nguyên liệu đến năng lượng sản xuất. EU hiện yêu cầu minh bạch hóa lượng phát thải và xu hướng giảm dần hằng năm.
Trong thời gian tới, Hà Nội sẽ tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp thông qua xúc tiến thương mại, hướng dẫn quy tắc xuất xứ, phát triển thương hiệu và chuyển đổi số. Để tận dụng tối đa cơ hội từ EVFTA, doanh nghiệp và làng nghề cần chủ động đổi mới công nghệ, nắm vững tiêu chuẩn thị trường và xây dựng chiến lược phát triển bền vững ngay từ giai đoạn sản xuất.
