Thứ nhất, đối với Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành liên quan: Tiếp tục theo dõi, nắm bắt thông tin, đánh giá tình hình liên quan đến hoạt động dừng nhập khẩu gạo của Philippines, tạm dừng của Indonesia để có tham mưu cho Chính phủ có giải pháp phù hợp. Cập nhật tình hình, hướng dẫn giúp đỡ đối với vùng sản xuất, các doanh nghiệp xuất khẩu về những thay đổi trong chính sách của Philippines và Indonesia để có giải pháp thích ứng. Đồng thời tích cực cung cấp thông tin, dự báo thị trường, nhất là các thị trường tiềm năng (châu Phi, Trung Đông, Nam Á, Tây Á, Nam Mỹ) để các doanh nghiệp xuất khẩu có dư địa lựa chọn và tiếp cận, tránh lệ thuộc vào một vài thị trường lớn trong dài hạn. Khẩn trương xem xét hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình hoàn tất thủ tục xuất nhập khẩu một cách nhanh chóng thuận tiện như áp dụng chuyển đổi số, giảm thời gian và chi phí trong hoạt động thu mua, xuất khẩu gạo. Tăng cường giao thiệp, đàm phán, ký kết mới hoặc nâng cấp các thỏa thuận có sẵn về thương mại gạo với các nước, nhất là những nước, khu vực có nhiều tiềm năng hoặc các nước có FTA với chúng ta. Chú trọng hướng dẫn, giúp đỡ các địa phương trong quy hoạch vùng trồng, áp dụng công nghệ xanh, quy trình sản xuất sạch, xây dựng quảng bá thương hiệu và truy xuất nguồn gốc, xuất khẩu theo đề án chính ngạch. Đẩy mạnh thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa phát thải thấp, chất lượng cao.
Thứ hai, đối với Bộ Tài chính, Ngân hàng nhà nước: Nhanh chóng làm thủ tục hoàn thuế Giá trị gia tăng cho doanh nghiệp xuất khẩugạo, góp phần giúp doanh nghiệp thu hồi, bổ sung nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh. Đơn giản hóa các thủ tục Hải quan, thông quan, nhất là vào thời điểm các nước nhập khẩucó nhucầu. Xem xét nâng hạn mức tín dụng và cung cấp vốn kịp thời để doanh nghiệp có thể thu mua, tạm trữ xuất khẩu gạo. Đồng thời, xem xét nâng mức dự trữ quốc gia trong ngắn hạn
Thứ ba, đối với Chính phủ, Quốc hội: Bộ trưởng kiến nghị Chính phủ, Quốc hội sớm xem xét giải quyết các đề xuất, kiến nghị của các Hiệp hội ngành hàng liên quan tới Luật thuế Giá trị gia tăng. Đồng thời, xem xét ban hành cơ chế hỗ trợ vốn ưu đãi hoặc chính sách hỗ trợ thuê kho bãi (logistics) để doanh nghiệp có điều kiện tăng thu mua, tạm trữ, tìm kiếm thị trường xuất khẩu gạo bền vững.
Thứ tư, đối với Hiệp hội, ngành hàng: Đề nghị tăng cường cung cấp thông tin hỗ trợ doanh nghiệp hội viên trong các hoạt động xuất khẩu gạo vào các thị trường, nhất là các thị trường tiềm năng, thị trường đang có những thay đổi bất thường cho các doanh nghiệp hội viên. Cùng với đó, vận động doanh nghiệp hội viên tuân thủ nghiêm các chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước trong sản xuất, thu mua, dự trữ và xuất khẩu gạo. Đồng thời chấp hành tốt các quy định, cơ chế chính sách của nước nhập khẩu gạo để không xảy ra những sự cố đáng tiếc trong các hoạt động xuất khẩu gạo của Việt Nam vào các thị trường này.
Thứ năm, đối với các doanh nghiệp xuất khẩu gạo: Cần chú trọng duy trì chất lượng sản phẩm hàng hóa, tiếp tục nghiên cứu thị trường và đáp ứng tối đa các tiêu chuẩn mà nước nhập khẩu đưa ra. Đồng thời coi trọng việc xây dựng, củng cố và quảng bá thương hiệu gạo Việt Nam trong các thị trường xuất khẩu. Cùng với đó, tiếp tục điều chỉnh để một mặt khai thác tốt các thị trường truyền thống, mặt khác, đẩy mạnh tìm kiếm và tiếp cận, khai thác các thị trường mới còn nhiều tiềm năng (châu Phi, Trung Đông, Tây Á, Nam Á…) nhất là các thị trường mà Chính phủ các Bộ, Ngành chức năng đã có thỏa thuận về thương mại gạo. Tiếp tục đẩy mạnh mua vào, tạm trữ (không dừng) để chuẩn bị cho các hợp đồng đã ký để khi các đối tác mua lại, ta có hàng giao ngay. Tăng cường bán hàng sang châu Phi, Bangladesh, Senegal, Trung Đông và các thị trường đang có nhu cầu; đa dạng các chủng loại hàng hóa, các thị trường ngách và thị trường có yêu cầu cao.
Cũng tại Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các cơ quan báo chí truyền thông đẩy mạnh tuyên truyền về chủ trương của Đảng, Nhà nước về Đề án phát triển 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp; các cơ chế, chính sách của Đảng, Nhà nước trong việc khuyến khích sản xuất xanh, củng cố và quảng bá thương hiệu sản phẩm. Những nỗ lực của các cấp, ngành, cộng đồng doanh nghiệp trong các hoạt động xuất nhập khẩu nói chung – xuất khẩu gạo nói riêng; tránh đưa tin thiếu kiểm chứng, bất lợi cho quá trình đàm phán hoặc xử lý tranh chấp của ta với đối tác.
Số liệu thống kê sơ bộ của cơ quan Hải quan, 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu gạo đạt gần 6,37 triệu tấn với trị giá hơn 3,26 tỷ USD, tăng 3,7% về lượng nhưng giảm 15,4% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2024 – năm xuất khẩu gạo đạt thành tích cao nhất từ trước tới nay. Năm 2025, tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, nhiều yếu tố bất định đã tác động trực tiếp đến sự phục hồi và tăng trưởng của kinh tế toàn cầu, ảnh hưởng rõ rệt đến hoạt động sản xuất và xuất khẩu lương thực, thực phẩm, trong đó có mặt hàng gạo.
Nguồn: Tạp chí Thương hiệu & Công luận
