Nhìn lại mốc son lịch sử Quảng Ninh 60 năm xây dựng và phát triển

VHDN: Ngày 30/10/1963 đã đánh dấu cột mốc quan trọng, là ngày Quốc hội ra nghị quyết, quyết nghị phê chuẩn việc hợp nhất tỉnh Hải Ninh và Khu Hồng Quảng thành tỉnh Quảng Ninh. Trải qua chặng đường 60 năm xây dựng và phát triển, Quảng Ninh đạt được nhiều thành tựu nổi bật, trở thành một tỉnh kiểu mẫu, được coi là điểm sáng trong phát triển kinh tế, xã hội của cả nước.

Quảng Ninh ngày nay. Ảnh: Đỗ Phương.

Phát triển ngay trong chiến tranh bom đạn (1963 – 1985)

Thuở mới thành lập, quân và dân Quảng Ninh phải đối mặt với cuộc chiến tranh khốc liệt của đế quốc Mỹ. Ngày 5/8/1964, máy bay Mỹ ném bom mở đầu thời kỳ mở rộng chiến tranh ra miền Bắc. Nhờ vào sự chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, Nhân dân Quảng Ninh đã đánh thắng giặc Mỹ ngay trận đầu, góp phần tạo nên chiến thắng vẻ vang của Quân chủng Phòng không – Không quân Việt Nam.

Trước bối cảnh chung của đất nước sau khi thống nhất đất nước năm 1975, Đảng bộ, chính quyền, các lực lượng vũ trang, đội ngũ công nhân và Nhân dân Quảng Ninh đã tự tháo gỡ khó khăn, tiếp tục phát triển kinh tế, giữ vững an ninh quốc phòng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Hàng vạn thợ mỏ vẫn bám tầng, bám máy sản xuất than cho nền kinh tế quốc dân. Trong giai đoạn này, tỉnh Quảng Ninh cũng đã thành lập đoàn tàu viễn dương để buôn bán với nước ngoài; xuất khẩu hàng hóa để thu ngoại tệ. Từ 1981 đến 1985, tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh đạt 26.713.881 đồng Rúp và Đô-la. Ngoại tệ thu được đã đầu tư cho các ngành, các địa phương trong tỉnh phát triển sản xuất, cải thiện đời sống và tích lũy.

Những bước tiến lớn trong thời kỳ đầu đổi mới (1986 – 2010)

Nắm bắt được thế mạnh về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên, tỉnh Quảng Ninh chú trọng phát triển các ngành khai thác than đá, sản xuất thực phẩm, hàng tiêu dùng, hàng xuất khẩu. Giai đoạn 1986 – 1995, GDP tăng bình quân từ 9,6%/ năm lên 12,65%/năm; giai đoạn 1996 – 2005, kim ngạch xuất khẩu tăng bình quân hàng năm từ 18 đến 20%/năm… Từ một tỉnh Trung ương phải hỗ trợ 90% nhu cầu lương thực, thực phẩm, 70% – 80% về ngân sách, đến năm 1995, tỉnh Quảng Ninh đã cân đối được ngân sách, có đóng góp cho Trung ương, tự giải quyết được những khó khăn lớn về hàng hóa tiêu dùng, lương thực, thực phẩm…

Cũng trong giai đoạn này tỉnh thu hút được khối lượng đầu tư lớn. Vốn đầu tư phát triển tăng gấp đôi từ 16,5 nghìn tỷ đồng năm 2006 lên 38,4 nghìn tỷ đồng năm 2011. Mức vốn đầu tư trung bình hàng năm đạt 96% GDP, lớn gấp 2,3 lần mức đầ tư trung bình của Việt Nam. Tổng thu ngân sách nhà nước tăng hơn 5 lần từ 6,679 nghìn tỷ đồng năm 2006 lên 37,398 nghìn tỷ đồng năm 2011. Bên cạnh đó, Quảng Ninh cũng đạt những thành tựu nổi bật về y tế, giáo dục, bảo vệ môi trường.

Vững vàng trong giai đoạn 2010 – 2016

Sau hơn 25 năm đổi mới, nhất là giai đoạn 2006 -2010, với sự nỗ lực, sáng tạo, quyết tâm đổi mới công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Đảng bộ, chính quyền các cấp, các ngành cùng với sự cố gắng của cả hệ thống chính trị, cộng đồng các doanh nghiệp và nhân dân trong tỉnh, những khó khăn từng bước được khắc phục; kinh tế – xã hội được duy trì ổn định và đạt mức tăng trưởng phù hợp. GDP bình quân nửa nhiệm kỳ tăng 8,53%/năm; cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch tích cực và đúng hướng. Tốc độ tăng thu ngân sách bình quân ước đạt 12,37%/năm, tăng tuyệt đối cao hơn gấp 2,79 lần nửa nhiệm kỳ trước. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội, nhất là đầu tư nước ngoài tăng mạnh. Các dự án, công trình quan trọng, nhất là các công trình giao thông huyết mạch được tập trung nguồn lực triển khai. Tổng vốn đầu tư cho lĩnh vực giao thông nửa nhiệm kỳ đạt 4.633 tỷ đồng, chiếm 29% tổng nguồn và tăng 128% so với cả nhiệm kỳ trước (2006-2010).

Diện mạo ngày nay (2016 – 2023)

Trải qua 60 năm xây dựng và phát triển, Quảng Ninh từ một địa phương chủ yếu dựa vào sự hỗ trợ của Trung ương đã trở thành một trong những tỉnh công nghiệp, dịch vụ năng động, sáng tạo, đi đầu cả nước trên nhiều lĩnh vực, trở thành trung tâm đổi mới của Vùng đồng bằng Bắc Bộ, là cực tăng trưởng toàn diện của phía Bắc, 7 năm liên tục 2016 – 2022 đạt tốc độ tăng trưởng GRDP trên hai con số, tốc độ đô thị hóa đứng ở tốp đầu cả nước chỉ sau các thành phố trực thuộc Trung ương…Bên cạnh nhiệm vụ phát triển kinh tế, Quảng Ninh luôn chú trọng các công tác xã hội, bảo đảm đời sống cho người dân. Đặc biệt, trước tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19 trong 3 năm 2020, 2021 và 2022, tỉnh Quảng Ninh vẫn tự lực, tự cường, kiên cường, bằng những quyết sách khoa học, đúng đắn, táo bạo, sát thực tiễn, phát huy hiệu quả, giữ vững địa bàn “An toàn – Ổn định – Phát triển trong trạng thái bình thường mới”, chủ động thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19, trở thành một trong số ít những địa phương điển hình, điểm sáng của cả nước về phòng, chống dịch COVID-19, vừa chăm lo bảo vệ sức khỏe và tính mạng của Nhân dân, vừa thực hiện thành công “mục tiêu kép”.

Việc đổi mới tư duy nhận thức, xác định phương hướng phát triển, Quảng Ninh là địa phương đi đầu cả nước về thực hiện các mô hình có tính đột phá như: Mô hình “Dân tin – Đảng cử”; mô hình “Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh”; mô hình “Lãnh đạo công, quản trị tư”, “Đầu tư tư, sử dụng công”, “Sở hữu công, quản trị tư”;… Nhờ vậy, tỉnh Quảng Ninh đạt được những thành tựu nổi bật: 6 năm liên tiếp (từ năm 2017-2022) đứng thứ I về Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI); Chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX) dẫn đầu toàn quốc trong 5 năm (2017, 2018, 2019, 2020, 2022), đứng thứ 2 năm 2021; 4 năm liên tiếp (2019-2022) xếp thứ 1 trong bảng Chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước (SIPAS); Năm 2022, tỉnh Quảng Ninh trở lại đứng thứ nhất trên bảng xếp hạng PAPI toàn quốc, đây là lần thứ 2 Quảng Ninh đứng ở vị trí cao nhất trong 12 năm tham gia khảo sát PAPI.

Từ năm 2013, Quảng Ninh tiên phong triển khai chương trình mỗi xã phường một sản phẩm (OCOP) với mục tiêu phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát triển nội lực và gia tăng giá trị. Chương trình OCOP của Quảng Ninh trở thành điển hình và được Chính phủ nhân rộng ra toàn quốc. Quảng Ninh đã trở thành một trong những địa phương đi đầu trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, xã Việt Dân (Đông Triều) đạt nông thôn mới kiểu mẫu đầu tiên trong cả nước, góp phần thay đổi đáng kể diện mạo nông thôn.

Năm 2023, đánh dấu cột mốc 60 năm ngày thành lập tỉnh Quảng Ninh, là sự kiện quan trọng để tổng kết, nhìn nhận, đánh giá và khẳng định những thành tựu nổi bật, toàn diện, những đóng góp to lớn và vị thế rất quan trọng của tỉnh đối với sự phát triển chung của đất nước. Nhân sự kiện này, Quảng Ninh triển khai nhiều chương trình hoạt động, thi đua chào mừng, như: Các hoạt động “Uống nước nhớ nguồn”, đền ơn, đáp nghĩa; Tôn vinh, tri ân những cống hiến, đóng góp của Nhân dân, của cán bộ, đảng viên, người có công với cách mạng; Lễ gắn biển công trình chào mừng 60 năm Ngày thành lập tỉnh; Triển lãm các thành tựu phát triển kinh tế – xã hội, an ninh – quốc phòng; Liên hoan “Tiếng hát Khu dân cư”.

Với định hướng đúng đắn, chỉ đạo kịp thời của lãnh đạo tỉnh, Quảng Ninh đang phát huy cao độ sự chủ động, quyết tâm thực hiện mục tiêu đã đề ra tại Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, nhiệm kỳ 2020-2025: Đến năm 2025, trở thành tỉnh dịch vụ, công nghiệp hiện đại, là một trong những trung tâm phát triển năng động, toàn diện của khu vực phía Bắc, giữ đà tăng trưởng hằng năm trên 10%, GRDP bình quân đầu người tới năm 2025 đạt trên 10.000 USD. Trong tầm nhìn đến năm 2030, xây dựng, phát triển Quảng Ninh là tỉnh kiểu mẫu giàu đẹp, văn minh, hiện đại; là một trong những trung tâm phát triển năng động, toàn diện; trung tâm du lịch quốc tế, trung tâm kinh tế biển, cửa ngõ của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước; đô thị phát triển bền vững theo mô hình tăng trưởng xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu; GRDP bình quân đầu người đạt trên 15.000 USD.

Theo Tạp chí in VHDNVN tháng 10/2023

(Văn phòng Quảng Ninh)