Thanh Hóa: Đào tạo nhân lực chất lượng cao, nền tảng cho thị trường lao động phát triển bền vững

VHDN: Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và xu thế dịch chuyển đầu tư toàn cầu, vấn đề phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trở thành “chìa khóa vàng” để Thanh Hóa tăng tốc phát triển kinh tế – xã hội. Bên cạnh hệ thống trường đại học, cao đẳng, các trung tâm giáo dục nghề nghiệp đã và đang khẳng định vai trò quan trọng, là cầu nối trực tiếp giữa đào tạo và thị trường lao động.

Bứt phá trong đào tạo nhân lực

Hiện nay, toàn tỉnh Thanh Hoá có đủ các loại hình cơ sở giáo dục và đào tạo, gồm 2.512 thiết chế giáo dục, trong đó có: 1.977 cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên; 05 cơ sở giáo dục đại học; 11 trường cao đẳng; 15 trường trung cấp; 7 trung tâm giáo dục nghề nghiệp; 259 trung tâm ngoại ngữ, tin học; 72 đơn vị giáo dục kỹ năng sống và 166 trung tâm học tập cộng đồng. Hệ thống cơ sở giáo dục đào tạo trên địa bàn cơ bản đáp ứng được nhu cầu học tập của Nhân dân trong tỉnh.

Một buổi học kỹ thuật sửa chữa, lắp ráp máy tính tại Trường Trung cấp nghề Nga Sơn.

Trung bình mỗi năm, các cơ sở giáo dục đại học trên địa bàn tỉnh cung cấp cho thị trường lao động nguồn nhân lực khoảng trên 3.600 cử nhân, kỹ sư. Các sinh viên tốt nghiệp đều cơ bản đáp ứng các điều kiện đào tạo theo chuẩn đầu ra do các trường quy định; tỉ lệ sinh viên có việc làm sau khi tốt nghiệp 01 năm đạt trên 60%.

Ở bậc giáo dục phổ thông, chất lượng giáo dục toàn diện có nhiều chuyển biến tích cực. Hằng năm, đều có trên 99,7% học sinh tốt nghiệp THPT; tỷ lệ học sinh trúng tuyển nguyện vọng 1 xét tuyển vào đại học luôn đạt từ 43% đến 48%, trong đó nhiều học sinh đạt từ 27 điểm trở lên, thuộc nhóm điểm cao toàn quốc. Điểm trung bình thi tốt nghiệp THPT tăng bậc ấn tượng từ vị trí 44/63 năm 2020 lên vị trí 11/63 năm 2025. Đặc biệt, chất lượng môn tiếng Anh được cải thiện rõ rệt, từ mức điểm trung bình 2,47 lên 5,35 chỉ sau 5 năm.

Đặc biệt, trong giáo dục mũi nhọn, Thanh Hóa duy trì vị trí trong nhóm các tỉnh dẫn đầu cả nước về số học sinh đạt giải quốc gia và quốc tế với 335 học sinh đạt giải, tăng 50 giải so với nhiệm kỳ trước. Ở cấp quốc tế và khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, có 12 học sinh đạt giải. Đây là minh chứng rõ nét cho nỗ lực không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo, tạo nền tảng vững chắc cho nhân lực chất lượng cao.

Hệ thống các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã và đang thể hiện vai trò đặc biệt quan trọng. Hiện toàn tỉnh đang tổ chức đào tạo 35 mã ngành, nghề cao đẳng và 49 mã ngành, nghề trung cấp, trong đó, có 09 cơ sở đã được lựa chọn thí điểm đào tạo 16 ngành, nghề trọng điểm theo cấp độ quốc gia, khu vực và quốc tế.

Giai đoạn 2020 – 2024, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh đã tổ chức tuyển sinh và đào tạo cho khoảng 421.362 lao động, trong đó: 14,690 cao đẳng; 42,670 trung cấp; 364,002 sơ cấp và dưới 03 tháng. Đây là con số ấn tượng, góp phần trực tiếp đưa tỷ lệ lao động qua đào tạo từ 70% năm 2020 lên 74% năm 2024, dự kiến trong năm 2025 hoàn thành chỉ tiêu tuyển sinh đào tạo nghề 83,150 người, nâng tỷ lệ qua đào tạo đạt 75%, tỷ lệ có bằng cấp chứng chỉ đạt 30%.

Đáng chú ý, tỷ lệ học viên có việc làm sau tốt nghiệp đạt từ 90 – 95%, một số nghề như hàn, may thời trang, điện công nghiệp đạt 100%. Điều này cho thấy, đào tạo nghề tại các trung tâm ngày càng gắn với nhu cầu thực tiễn, đáp ứng được đòi hỏi của doanh nghiệp và thị trường.

Định hướng đào tạo gắn với nhu cầu doanh nghiệp

Trong bối cảnh đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng, Thanh Hóa xác định phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những khâu đột phá quan trọng. Hiện nay, tỉnh đang thí điểm đào tạo 16 ngành, nghề trọng điểm đạt chuẩn quốc gia, khu vực và quốc tế, nhằm tạo ra lực lượng lao động không chỉ đáp ứng nhu cầu tại chỗ mà còn đủ năng lực cạnh tranh trên thị trường lao động trong nước và quốc tế.

Trường Đại học Hồng Đức là cơ sở giáo dục đại học trọng điểm của tỉnh Thanh Hóa, hằng năm cung cấp hàng nghìn cử nhân và kỹ sư cho thị trường lao động chất lượng cao.

Đây được xem là nền tảng quan trọng để Thanh Hóa từng bước hình thành đội ngũ lao động tay nghề cao, thích ứng với yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và xu hướng dịch chuyển đầu tư toàn cầu. Đặc biệt, mô hình “nhà trường – doanh nghiệp” đang được coi là then chốt. Nhiều doanh nghiệp tham gia ngay từ khâu xây dựng chương trình, tổ chức thực tập, đến tuyển dụng, giúp học viên vừa học lý thuyết, vừa trải nghiệm thực tiễn sản xuất.

Điển hình như Trường Trung cấp nghề Nga Sơn. Nhà trường đã chủ động gắn kết với nhiều doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh, triển khai các chương trình đào tạo nghề may thời trang, hàn, điện công nghiệp và dân dụng,… phù hợp với nhu cầu thị trường. Nhờ vậy, tỷ lệ học sinh sau khi tốt nghiệp có việc làm luôn đạt trên 70%, nhiều em được doanh nghiệp tuyển dụng ngay khi còn đang thực tập.

Trao đổi với phóng viên về mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực trong thời gian tới, ông Trương Hoàng Giang, Phó Hiệu trưởng Trường Trung cấp nghề Nga Sơn, cho biết: “Trong thời gian tới, nhà trường sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đẩy mạnh chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực hoạt động; đồng thời trang bị đầy đủ kiến thức, tay nghề, rèn luyện tác phong công nghiệp và kỹ năng mềm cho học sinh, phấn đấu đạt trên 85% học sinh có việc làm đúng ngành nghề trong những năm tới.”

Việc chú trọng đào tạo nhân lực chất lượng cao, đồng thời áp dụng mô hình “đào tạo kép” giữa nhà trường và doanh nghiệp đã và đang khẳng định hiệu quả thiết thực, góp phần quan trọng vào mục tiêu đưa Thanh Hóa trở thành tỉnh công nghiệp hiện đại. Có thể thấy, với sự quyết liệt trong định hướng đào tạo và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, Thanh Hóa đang từng bước xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao, vừa phục vụ sự phát triển nội tỉnh, vừa sẵn sàng hội nhập quốc gia và quốc tế.

Trần Dũng

(Theo Tạp chí in VHDNVN tháng 9/2025)