Thái Nguyên: Dứt tình vì đất

VHDN: Vụ án đòi tài sản, chia thừa kế giữa mẹ chồng và con dâu xảy ra mấy năm vừa qua ở phường Linh Sơn, tỉnh Thái Nguyên đã qua 5 phiên toà xét xử ở cả 3 cấp toà án nhưng vẫn chưa đi đến hồi kết. Bởi, đơn kháng cáo Bản án dân sự sơ thẩm gần đây đã được chuyển đến toà phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao và đang chờ ngày xét xử?

NGUỒN GỐC TÀI SẢN TRANH CHẤP?

Năm 1992, ông Bùi Văn Ngọc và vợ là Nguyễn Thị Bích Thoa được bố mẹ cho 1367m2 đất xây dựng nhà ở, ông Ngọc đã xây dựng nhà, đồng thời xây dựng tường bao xung quanh, riêng cạnh giáp đất bố mẹ, ông Ngọc không xây dựng tường gạch, chỉ hình thành mốc giới bằng hàng rào cây xanh để không mang tính cách biệt.

Gia đình ông Ngọc sống ổn định, liên tục trên thửa đất này, đóng thuế đầy đủ cho nhà nước, năm 1999 được cấp giấy chứng nhận QSDĐ. Kể từ khi cụ Cầu chết (1996) và khi ông Ngọc được cấp giấy chứng nhận QSDĐ (1999) cụ bà Vương Thị Hồ thường xuyên gây khó dễ cho vợ chồng ông Ngọc.

Năm 1999, mặc dù khi cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho 2 thửa đất của ông Ngọc và của cụ Hồ đã xác định ranh giới, mốc giới rõ ràng. Bản đồ địa chính xác định một phần nhà ở của cụ Hồ có lấn sang phần đất ông Ngọc 10 cm. Nhưng đã được ông Ngọc bỏ qua khi chính quyền UBND xã Linh Sơn giải quyết theo đơn tranh chấp của cụ Vương Thị Hồ.

Đỉnh điểm tranh chấp phải là sau khi ông Ngọc qua đời năm 2015. Cạn tình đến mức chưa đến ngày giỗ đầu của ông Ngọc, cụ Hồ đã phát đơn khởi kiện bà Thoa vợ ông Ngọc ra Toà án huyện Đồng Hỷ để chia di sản thừa kế phần của ông Ngọc. Án sơ thẩm tuyên chia 1/2 diện tích đất 1367m2 phần của ông Ngọc.

Cụ Hồ là 1 trong 4 người ở hàng thừa kế thứ nhất được hưởng kỷ phần 356m2 đất. Trong đó có 100m2 đất ở và 256m2 đất vườn tạp. Án Phúc thẩm tuyên huỷ án Sơ thẩm này. Không đồng ý với giải quyết của Toà án vì “được ít”, nên năm 2020 cụ Hồ tiếp tục khởi kiện bà Thoa đến Toà án nhân dân tỉnh Thái Nguyên đòi lại toàn bộ diện tích 1367m2 đất đã cho vợ chồng ông Ngọc từ năm 1992. Yêu cầu Toà án huỷ bỏ giấy chứng nhận QSDĐ đã cấp cho hộ gia đình ông Ngọc; Chia thừa kế thửa đất 1367m2 đã cho gia đình ông Ngọc và chia thửa đất 1630m2 cụ Hồ đang quản lý.

Án Sơ thẩm của Toà án tỉnh Thái Nguyên xác định 1367m2 đất đã được cấp giấy chứng nhận QSDĐ mang tên hộ gia đình ông Bùi Văn Ngọc là tài sản chung của vợ chồng ông Ngọc, di sản của ông Ngọc để lại chỉ là 1/2 tài sản để chia thừa kế. Cụ Hồ kháng cáo. Án Phúc thẩm số 287/2023/DS-PT tuyên huỷ Bản án Sơ thẩm chuyển hồ sơ về Toà án tỉnh Thái Nguyên xét xử lại.

Ngày 14/11/2025, Toà án tỉnh Thái Nguyên mở phiên toà, ban hành Bản án số 35/2025/DSST, tuyên xử: Huỷ giấy chứng nhận QSDĐ mang tên ông Bùi Văn Ngọc đối với thửa đất 1367 m2 vì chưa có tài liệu nào thể hiện vợ chồng cụ Hồ (bố mẹ ông Ngọc) đã tặng cho vợ chồng ông Ngọc thửa đất này? Xác định thửa đất 1367m2 vẫn là tài sản của cụ Cầu và cụ Hồ. Để chia di sản bỏ qua việc chia di sản cụ Cầu để lại ở thửa đất 1630m2, do cụ Hồ tự ý bán trái phép cho người khác trong khi Tòa đang giải quyết tranh chấp.

Đã đến cảnh phải dứt tình mẹ con, bà cháu. Bà Thoa cùng 2 con của mình (cháu nội của cụ Hồ) kháng cáo toàn bộ Bản án số 35/2025/DSST đến toà phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao để đòi công lý.

HUỶ GIẤY CHỨNG NHẬN QSDĐ CÓ TRÁI QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT?

Thửa đất 1367m2 đã 4 lần toà xét xử ở cả 3 cấp toà án nhưng vẫn chưa đi đến hồi kết. Phải chăng những người “cầm cân nảy mực” trong vụ án này chưa cùng “một hướng” trong việc áp dụng pháp luật?

Hy vọng lần thứ 5 vụ án đưa ra xét xử Sơ thẩm sẽ được các bên “tâm phục khẩu phục”. Nhưng Bản án Sơ thẩm số 35/2025/ DSST lại lấy lời khai “bất nhất”

của nguyên đơn cụ Vương Thị Hồ làm căn cứ, bỏ qua tất cả những chứng cứ thuyết phục của bị đơn, không đúng với qui định của pháp luật để tuyên xử: Huỷ giấy chứng nhận QSDĐ đã cấp cho ông Ngọc năm 1999. Yêu cầu bà Thoa trả lại toàn bộ 1367m2 đất bà Thoa đang “chiếm giữ”, không công nhận bố mẹ ông Ngọc là cụ Bùi Ngọc Cầu và Vương Thị Hồ cho ông Ngọc đất làm nhà từ năm 1992. Chia di sản cụ Cầu để lại ở thửa đất 1367m2 cho các hàng thừa kế?

Cho rằng Bản án xét xử thiếu khách quan, không đúng qui định pháp luật, trong đơn kháng án gửi toà phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao bà Thoa khẳng định: Giấy chứng nhận QSDĐ cấp cho hộ gia đình ông Bùi Văn Ngọc hoàn toàn khách quan, đúng qui định pháp luật. Thể hiện ở các căn cứ: Trong đơn khởi kiện cũng như lời khai tại toà cụ Hồ đều thừa nhận năm 1992 đã cho vợ chồng ông Ngọc một phần đất xây dựng nhà ra ở riêng.

Khi xây dựng nhà, ông Ngọc xây hàng rào mốc giới riêng biệt, sử dụng ổn định liên tục không tranh chấp với ai, đóng góp đầy đủ nghĩa vụ thuế hàng năm với nhà nước. Năm 1998 kê khai sử dụng đất, năm 1999 được UBND huyện Đồng Hỷ cấp giấy chứng nhận QSDĐ. Khi cấp giấy chứng nhận QSDĐ không hề có tranh chấp khiếu nại. Hoàn toàn phù hợp với Án lệ số 03/2016/AL được Hội đồng Thẩm phán toà án nhân dân tối cao thông qua ngày 06 tháng 4 năm 2016, và được công bố theo Quyết định số 220/QĐ-CA ngày 06 tháng 4 năm 2016 của Chánh án Toà án nhân dân tối cao. Trích: ” Trường hợp cha mẹ đã cho vợ chồng người con một diện tích đất và vợ chồng người con đã xây dựng nhà kiên cố trên diện tích đất đó để làm nơi ở, khi vợ chồng người con xây dựng nhà thì cha mẹ và những người khác trong gia đình không có ý kiến phản đối gì. Vợ chồng người con đã sử dụng nhà đất liên tục, công khai, ổn định và đã được tiến hành kê khai đất, được cấp giấy chứng nhận QSDĐ thì phải xác định vợ chồng người con đã được tặng cho quyền sử dụng đất” .

Tin rằng với chứng cứ đủ thuyết phục của bị đơn Nguyễn Thị Bích Thoa, áp dụng án lệ của Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao, án phúc thẩm tới đây sẽ đi đến hồi kết hoàn toàn “tâm phục khẩu phục”?

PV

(Theo Tạp chí in VHDNVN tháng 12/2025)