TS. Đỗ Xuân Thu: Người thầy kết nối tri thức cho các thế hệ kỹ sư thời đại số

VHDN: Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, yêu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực điện tử, viễn thông và công nghệ thông tin trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Tại Trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải (UTT), TS. Đỗ Xuân Thu – Phó Trưởng khoa Công nghệ Thông tin được biết đến như một giảng viên tận tâm, một nhà khoa học giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực điện tử, viễn thông.

Hành trình học thuật của ông gắn với nhiều năm học tập tại Liên bang Nga, nơi ông hoàn thành các bậc đại học, thạc sĩ và tiến sĩ. Trở về Việt Nam, ông luôn mang theo tâm niệm giáo dục không chỉ là truyền đạt kiến thức, mà còn là khơi gợi khát vọng, tinh thần trách nhiệm và bản lĩnh của thế hệ trẻ trong kỷ nguyên số. Nhờ những trải nghiệm quốc tế ấy, ông trở thành một trong những cầu nối tích cực giúp gắn kết nhà trường với cộng đồng khoa học trong và ngoài nước.

Bên cạnh công tác giảng dạy và nghiên cứu, TS. Đỗ Xuân Thu còn tham gia tích cực trong các hoạt động nghề nghiệp. Hiện ông là Chi hội trưởng Chi hội Vô tuyến Điện tử Việt Nam tại UTT, đồng thời là Ủy viên Ban Chấp hành và Trưởng ban Kiểm tra của Hội Vô tuyến – Điện tử Việt Nam (REV).

Trong cuộc trao đổi với phóng viên, TS. Đỗ Xuân Thu chia sẻ về hành trình nghiên cứu, kinh nghiệm hợp tác và những kỳ vọng của ông đối với thế hệ kỹ sư trẻ Việt Nam.

Thưa thầy, nhìn lại con đường nghiên cứu của mình, có khoảnh khắc nào mà thầy coi là dấu ấn khó quên?

TS. Đỗ Xuân Thu: Khoảnh khắc tôi nhớ mãi là khi tham dự Hội thảo “Ngày Radio” tại Trường MTUCI năm 2011. Khi đó, theo sự động viên của các thầy hướng dẫn: GS. TS. Pshenichnikov A.P. và GS. TSKH. Stepanov S.N., tôi lần đầu tham gia báo cáo khoa học bằng tiếng Nga trước hội trường có mặt nhiều giáo sư, viện sĩ đầu ngành. Là một nghiên cứu sinh còn nhiều bỡ ngỡ, tôi không tránh khỏi áp lực. Tôi chỉ tự nhủ: hãy cố gắng làm thật tốt, để họ thấy sinh viên Việt Nam cũng nghiêm túc và cầu thị như bất kỳ ai.

Từ dấu mốc ấy, tôi tiếp tục nhận được sự hỗ trợ của các thầy trong việc tham dự chuỗi hội nghị “Telecommunication and Computing Systems” tại Mátxcơva. Chính tại những diễn đàn này, các thầy tạo điều kiện để tôi tiếp cận sâu hơn với các hệ thống thông tin vô tuyến và viễn thông, những kiến thức trở thành nền tảng quan trọng cho các hướng nghiên cứu của tôi về sau.

Khi trở về Việt Nam, thầy đã vận dụng những kết nối và trải nghiệm quốc tế đó vào đào tạo như thế nào?

TS. Đỗ Xuân Thu: Khi về nước nhận công tác, tôi may mắn được Nhà trường tạo điều kiện rất lớn để tiếp tục phát triển chuyên môn. Tôi bắt đầu từ những công việc quen thuộc của một giảng viên trẻ: tham gia giảng dạy, viết bài báo khoa học, thực hiện các đề tài nghiên cứu cấp cơ sở, hướng dẫn sinh viên làm đồ án và nghiên cứu khoa học. Tại Hội thảo Nhà khoa học trẻ ngành GTVT năm 2016, tôi vinh dự được trình bày kết quả nghiên cứu và được Ban tổ chức lựa chọn là một trong những báo cáo viên xuất sắc; bài báo sau đó được đăng trong số đặc biệt của Tạp chí Giao thông Vận tải (năm thứ 58). Cũng từ dấu mốc này, tôi có điều kiện mở rộng hơn hoạt động chuyên môn, đưa sinh viên tham gia vào các đề tài cấp Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng). Đây là những bước đi đầu tiên giúp tôi gắn kết hoạt động đào tạo với các nhiệm vụ nghiên cứu của ngành.

Tiếp đó là chuỗi hội nghị khoa học quốc tế mà tôi có cơ hội tham gia và đóng góp. Những hội nghị này không chỉ nâng cao năng lực nghiên cứu của giảng viên mà còn giúp sinh viên tiếp cận chuẩn mực khoa học quốc tế, và quan trọng hơn, các em thấy rõ rằng: “Kiến thức trên lớp, nếu các em học cho thật chắc và làm cho trọn, sẽ trở thành những nghiên cứu có ích sau này”

Gần đây, Khoa CNTT đẩy mạnh các hoạt động về AI, bán dẫn, hợp tác quốc tế, kết nối doanh nghiệp… Đây có phải là định hướng chiến lược mà thầy theo đuổi?

TS. Đỗ Xuân Thu: Tôi luôn nghĩ rất rõ ràng: Lý thuyết là nền tảng, nhưng kỹ sư thời đại số cần bước ra thực tế để hiểu công việc đòi hỏi gì, chuyển đổi số đặt ra yêu cầu gì và mình cần hoàn thiện thêm những năng lực nào. Vì vậy, song song với các hoạt động học thuật quốc tế, Khoa đã triển khai giao lưu chuyên môn và hỗ trợ nghề nghiệp với nhiều đại học hàng đầu của Nga; Hội thảo chuyên đề về nhân lực bán dẫn, phương pháp học tập cùng AI; Các cuộc thi thực tế như Robocon, AI for Social Challenge… Những trải nghiệm ấy giúp sinh viên hiểu nghề rõ hơn và tạo nên sự kết nối thực chất giữa việc học trong trường với nhu cầu ngoài thực tế, phù hợp định hướng liên kết ba nhà: Nhà nước, nhà trường, doanh nghiệp.

Đến nay, thầy vẫn tham gia nhiều hoạt động hợp tác quốc tế, đặc biệt trong các chương trình Nga – Việt. Động lực nào khiến thầy duy trì điều đó?

TS. Đỗ Xuân Thu: Đúng vậy! Bên cạnh giảng dạy và nghiên cứu, tôi tham gia nhiều chương trình khoa học như: Hợp tác khoa học, giáo dục Nga – Việt vì phát triển đột phá; Ngày Khoa học Thế giới vì Hòa bình và Phát triển; Ngày hội Giáo dục Kỹ thuật Nga tại Hà Nội…

Với tôi, mỗi sự kiện là một kênh truyền tri thức hai chiều. Là người từng được đào tạo tại Nga, tôi luôn cảm thấy mình có trách nhiệm góp phần vun đắp cây cầu hợp tác ấy, để thế hệ sau tiếp tục nhận được những cơ hội mà tôi từng may mắn có được.

Điều thầy kỳ vọng nhất ở thế hệ sinh viên hiện nay là gì?

TS. Đỗ Xuân Thu: Điều tôi mong nhất là các em dám bước ra khỏi vùng an toàn: mạnh dạn gửi bài tới các hội nghị trong nước và quốc tế, tự tin tham gia tranh luận học thuật và chủ động trau dồi ngoại ngữ để mở rộng tư duy hội nhập.

Tôi hy vọng sẽ có ngày càng nhiều kỹ sư trẻ của Việt Nam có thể trình bày kết quả nghiên cứu bằng nhiều ngôn ngữ, đối thoại bình đẳng với đồng nghiệp quốc tế và đưa các bài toán của Việt Nam đến những diễn đàn lớn của khu vực và thế giới.

Bên cạnh chuyên môn, tôi chỉ mong các em làm việc với sự cẩn trọng và trách nhiệm. Trong nghề của chúng ta, một giải pháp tốt có thể mang lại lợi ích cho nhiều người, còn một sơ suất nhỏ cũng dễ tạo ra những rủi ro không mong muốn. Giữ được điều đó trong lòng, các em sẽ vững vàng hơn khi bước vào nghề.

Ở chặng đường phía trước, thầy và Khoa Công nghệ thông tin thông ưu tiên những hướng phát triển nào?

TS. Đỗ Xuân Thu: Chúng tôi sẽ tiếp tục tập trung vào các hướng nghiên cứu và các giải pháp phục vụ giao thông thông minh (ITS), thành phố thông minh (Smart City), đồng thời mở rộng hợp tác với các trường đại học Nga và các đối tác trong khu vực.

Tôi hy vọng trong những hội nghị quốc tế sắp tới, danh sách tác giả sẽ có thêm nhiều sinh viên UTT, những kỹ sư trẻ tự tin, sáng tạo và mang trong mình tinh thần trách nhiệm với đất nước.

Hồng Nhung (thực hiện)

(Theo Tạp chí in VHDNVN tháng 12/2025)