Cải cách chính sách BHXH – Hướng tới BHXH toàn dân

VHDN: Vừa qua, tại Hà Nội, Cổng TTĐT Chính phủ tổ chức Tọa đàm với chủ đề “Cải cách chính sách BHXH – Hướng tới BHXH toàn dân”. Tham dự buổi tọa đàm có ông Bùi Sỹ Lợi – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội và bà Nguyễn Thị Minh – Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam.

Cơ hội và thách thức

Chia sẻ tại buổi tọa đàm, ông Bùi Sỹ Lợi – Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng, việc Trung ương ban hành Nghị quyết 28-NQ/TW vừa là cơ hội, vừa là thách thức cho các bộ, ngành, cấp ủy, chính quyền nói chung và BHXH Việt Nam nói riêng trong việc hoạch định, xây dựng chính sách, pháp luật hướng tới thực hiện mục tiêu BHXH toàn dân.

Theo ông Lợi, thách thức chính là Việt Nam trải qua nhiều giai đoạn thực hiện chính sách BHXH và cũng đã nỗ lực rất nhiều, nhưng đến giờ phút này mới bao phủ được 29% lực lượng lao động tham gia vào hệ thống BHXH. Như vậy, ASXH trong tương lai đối với 54 triệu lao động hiện nay ra sao, khi sau 20 năm nữa họ sẽ hết tuổi lao động? Dù chính sách lương hưu thực hiện tốt như vậy, nhưng tại sao xu hướng người dân tham gia BHXH với tốc độ chậm, cũng chính là những thách thức cho hệ thống ASXH của chúng ta.

Về cơ hội, ông Lợi phân tích, Nghị quyết 28-NQ/TW đã mở ra thời kỳ mới để mọi người đều được tham gia vào hệ thống BHXH. Cụ thể, Đảng và Nhà nước đã đề ra mô hình BHXH mới, từ đơn tầng sang đa tầng. Theo đó, tầng thứ nhất là trợ cấp xã hội cho người già do Nhà nước hỗ trợ; tầng thứ hai là BHXH cơ bản (bao gồm BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện) để mở rộng bao phủ BHXH đối với người dân; tầng thứ ba là BH Hưu trí tự nguyện (BH hưu trí bổ sung) theo hướng người có điều kiện đóng cao hơn thì khi về hưu có lương hưu cao hơn). “Đây là sự linh hoạt kết nối hệ thống, để chúng ta đảm bảo BHXH cho toàn dân; cũng là quan điểm, mục tiêu và định hướng của Đảng và Nhà nước ta…”- ông Lợi nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh cũng nhận định, cải cách bao giờ cũng là sự thay đổi sâu rộng. Song, việc này sẽ tạo ra nhiều thách thức, nhất là với các cơ quan liên quan trong việc thực hiện chính sách. Qua Nghị quyết 28 cho thấy, khối lượng công việc của ngành BHXH sẽ lớn hơn, đòi hỏi tinh thần thái độ phục vụ tốt hơn và quy trình nghiệp vụ hướng đến người dân phải thuận lợi hơn. Đặc biệt, dù đặt ra những thách thức, nhưng việc cải cách cũng tạo ra cơ hội để các ngành, các cấp thực hiện tốt hơn công việc của mình.

“Đây cũng là cơ hội tốt nhất với người dân, bởi Nghị quyết 28 thể hiện tính ưu việt, thể hiện quan điểm của Đảng và Nhà nước là hướng tới an sinh cho người dân khi về già. Đó là những quan điểm hết sức đúng đắn. Chúng ta triển khai thực hiện Nghị quyết này, chắc chắn quyền lợi của người dân sẽ tăng lên rất nhiều…” – Tổng Giám đốc khẳng định.

Thực hiện Nghị quyết, cần cả hệ thống chính trị vào cuộc

Theo đánh giá của ông Bùi Sỹ Lợi, qua tổng kết nhiều năm thực hiện chính sách BHXH cho thấy, thách thức lớn nhất mà ngành BHXH đang gặp phải, chính là số tiền nợ đọng BHXH vẫn còn nhiều – điều này đồng nghĩa với việc tỉ lệ người tham gia BHXH bắt buộc còn thấp. Do vậy, theo ông Lợi, muốn triển khai hiệu quả Nghị quyết 28, nhất là muốn tăng nhanh đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, đòi hỏi công tác chỉ đạo, điều hành của các cấp, các ngành phải quyết liệt hơn…

Liên quan vấn đề này, Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh cho rằng, việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH không phải của riêng ngành BHXH, mà của cả hệ thống chính trị. Khi ban hành Nghị quyết 28, Trung ương cũng đã xác định trách nhiệm thực hiện của tất cả các cấp, các ngành. Tuy nhiên, với trách nhiệm là cơ quan thực hiện, dù công việc phải đảm đương rất lớn, nhưng ngành BHXH vẫn quyết tâm thực hiện tốt nhất nhiệm vụ này.

Tổng Giám đốc cũng cho biết, hiện nay tỉ lệ người dân tham gia BHXH còn thấp do nhiều nguyên nhân. Bất kỳ quốc gia nào, khi phát triển đối tượng tham gia BHXH phải căn cứ vào tình hình kinh tế- xã hội và nguồn lực Nhà nước. Trong điều kiện nhất định, Nghị quyết 28 đã điều chỉnh lộ trình thực hiện phù hợp; do vậy phải làm để mỗi người dân nhận thức rõ tính ưu việt, quyền lợi chế độ của chính sách, thì việc thực hiện mới thành công. Bên cạnh sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, ngành BHXH phải xác định cố gắng rất nhiều mới có thể đạt được mục tiêu mà Nghị quyết đã đề ra.

Đồng tình với nhận định trên, song ông Bùi Sỹ Lợi cho biết thêm, Nghị quyết Trung ương lần này đã nhấn mạnh đến vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị – xã hội và chính quyền các cấp. Qua giám sát cho thấy, Luật BHXH đã quy định, hàng năm HĐND các cấp phải ghi chỉ tiêu BHXH, BH thất nghiệp, giải quyết việc làm trong chỉ tiêu kinh tế – xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, nhiều địa phương không giao chỉ tiêu này, không đôn đốc, thậm chí chính quyền địa phương không vào cuộc, thì mỗi mình ngành BHXH không thể làm chuyển biến nhận thức của người dân được.

“Việc này đòi hỏi cả hệ thống chính trị vào cuộc. Nghị quyết 28 lần này sẽ phải triển khai đúng tinh thần của nó, đến từng cấp ủy Đảng, chính quyền, đến tận các chi bộ để thực hiện. Chúng ta phải làm chuyển biến nhận thức của người dân, để họ thực sự thấy được tính ưu việt của Đảng và Nhà nước về ASXH. Chúng ta phải hiểu rằng, người dân tham gia vào hệ thống ASXH không chỉ là quyền, mà còn là trách nhiệm đối với xã hội” – ông Lợi nói.

PV