Tiềm năng mạnh mẽ của Báo cáo Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp Tỉnh PCI năm 2018

Với Chất lượng điều hành cấp tỉnh tiếp tục đà cải cách và chi phí không chính thức được cải thiện, mang lại niềm hứng khởi, lạc quan cho các Doanh nghiệp về cơ chế giải quyết tranh chấp. Để doanh nghiệp Việt Nam có nhiều cơ hội tham gia thành công vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Vừa qua 28/3/2019 tại Hà Nội,  Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cùng Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) công bố Báo cáo thường niên Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2018. Chỉ số PCI do VCCI và USAID hợp tác xây dựng từ năm 2005 để đánh giá về chất lượng điều hành kinh tế, mức độ thuận lợi, thân thiện của môi trường kinh doanh và nỗ lực cải cách hành chính của của chính quyền các tỉnh, thành phố tại Việt Nam, qua đó thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân.

Về dự lễ công bố, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel J. Kritenbrink phát biểu: “Năm nay, chỉ số PCI đạt mức cao nhất kể từ khi chúng ta bắt đầu thực hiện báo cáo năm 2005. PCI đã trở thành một báo cáo rất được coi trọng và có tác động to lớn, giúp thúc đẩy cải cách kinh tế, nhằm khuyến khích tính minh bạch, gia tăng đầu tư, thương mại và tăng trưởng kinh tế. Tôi vui mừng công bố USAID sẽ tiếp tục gia hạn dự án PCI thêm 3 năm nữa.”

Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel J. Kritenbrink

Được thực hiện năm thứ 14 liên tiếp, báo cáo PCI 2018 được xây  dựng dựa trên  thông tin phản hồi từ hơn 12.000 doanh nghiệp, trong đó có gần 11.000 doanh nghiệp dân doanh đang hoạt động tại 63 tỉnh, thành phố và trên 1.500 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đang hoạt động tại 20 địa phương tại Việt Nam.

Dẫn đầu bảng xếp hạng PCI 2018 là Quảng Ninh với 70,36 điểm trên thang điểm 100. Kế đến là Đồng Tháp (70,19 điểm), Long An (68,09 điểm), Bến Tre (67,67 điểm).Cáctỉnh, thành phố tiếp theo trong nhóm 10 tỉnh, thành phố đứng đầu bao gồm Đà Nẵng, Bình Dương, Quảng Nam, Vĩnh Long, Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Các địa phương nằm trong nhóm xếp hạng cao còn có Cần Thơ, Lào Cai, Vĩnh Phúc, Tây Ninh, Bắc Ninh, Hải Phòng, Khánh Hòa, Thái Nguyên, Nghệ An và Bình Định…

Điều tra PCI năm 2018 cho thấy một số lĩnh vực của môi trường kinh doanh có thay đổi tích cực hơn so với năm 2017. Chi phí không chính thức tiếp tục được cắt giảm, môi trường kinh doanh cho các doanh nghiệp tư nhân có xu hướng bình đẳng hơn và cải cách hành chínhđang chuyển biến rõ nét. Tuy nhiên, kết quả điều tra cho thấy các doanh nghiệp kỳ vọng chính quyền cần nâng cao tính minh bạch của môi trường kinh doanh, tăng chất lượng đào tạo lao động, cải thiện dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp và tạo thuận lợi hơn nữa trong việc thực hiện các thủ tục xin cấp giấy phép kinh doanhđặc biệt là nhóm thủ tục về đất đai, thuế, bảo hiểm xã hội, quản lý thị trường, giao thông và xây dựng…

Điều tra PCI năm 2018 cho biết ,mức độ lạc quan của các doanh nghiệp vể triển vọng kinh doanh thời gian tới tiếp tục ở mức tương đối cao, 49% doanh nghiệp dân doanh và 56% doanh nghiệp FDI cho biết sẽ mở rộng quy mô kinh doanh trong 2 năm tới. Tuy nhiên, điều tra năm qua cũng cho thấy dấu hiệu gia tăng tỷ lệ doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong hoạt động, trong đó phần lớn là các doanh nghiệp tư nhân nhỏvà siêu nhỏ. Trong quá trình này, vai trò của các chính quyền cấp tỉnh đang ngày càng quan trọng hơn bao giờ hết.

Cũng trong buổi công bố, TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết: “Năng lực cạnh tranh quốc gia Việt Nam phần lớn sẽ được quyết định bởi chất lượng điều hành và sự thuận lợi của môi trường kinh doanh cấp tỉnh. Do vậy, sự năng động, tiên phong của lãnh đạo địa phương, sự chuyên nghiệp mẫn cán của bộ máy công chức các tỉnh, thành phố đang quyết định tốc độ và đường hướng phát triển của Việt Nam trong thời gian tới. Chỉ số PCI chính là sự cổ vũ mạnh mẽ của cộng đồng doanh nghiệp cho sự chuyển đổi mạnh mẽ từ cấp địa phương tại Việt Nam”.

TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam

Giống những năm trước và tương tự như các doanh nghiệp tư nhân trong nước, các doanh nghiệp FDI tiếp tục có những đánh giá tích cực về môi trường kinh doanh tại Việt Nam. Thời gian thực hiện thủ tục hành chính được ghi nhận giảm bớt, việc chi trả chi phí không chính thức, tình trạng nhũng nhiễu đã giảm đáng kể so với trước đây. Các nhà đầu tư nước ngoàinhìn nhậncơ sở hạ tầng tại Việt Nam đã có nhiều cải thiện. Tuy nhiên, Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính như thông quan, bảo hiểm xã hội, thuế và thanh tra, kiểm tra. Chất lượng lao động, đặc biệt là nhân lực trình độ cao, vẫn là điểm nghẽn trong môi trường đầu tư tại Việt Nam, theo đánh giá của các doanh nghiệp FDI.

Báo cáo PCI năm nay dành một chương riêng đánh giá khả năng hội nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu của các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam. Kết quả cho thấy, khả năng tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu của doanh nghiệp trong nước còn nhiều hạn chế. Một trong những yếu tố đang cản trở tiến trình này chính là sự thiếu vắng cơ chế hiệu quả để đảm bảo thực thi hợp đồng. Đây là lĩnh vực Việt Nam cần có những cải cách đột phá.

Giải pháp cần thực hiện thời gian tới là thông tin rộng rãi hơn và hướng dẫn các doanh nghiệp về các quy định pháp luật trong nước cũng như cam kết quốc tế về các cơ chế giải quyết tranh chấp sẵn có. Cần phát triển những hướng dẫn thân thiện, thuận lợi cho các doanh nghiệp về cách thức sử dụng trọng tài thương mại. Việt Nam cần xem xây dựng cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả là một trụ cột trong chuỗi những giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh Việt Nam như cải thiện chất lượng cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực, cải cách hệ thống pháp luật và chất lượng điều hành trong nước.

Thep Saophapluat