Xây dựng văn hóa doanh nghiệp bằng kỳ nghỉ cho người lao động

VHDN: Kỳ nghỉ cho người lao động không chỉ vì mục tiêu nghỉ dưỡng, vui chơi mà còn là một dịp tốt để xây dựng VHDN, để củng cố và phát huy sự tử tế, chân thành, và các giá trị khác của DN.   

Hình ảnh minh họa cho bài viết ( nguồn internet)

Vì sao cần tổ chức kỳ nghỉ cho người lao động?

Mùa hè này chúng ta đi đâu? Câu hỏi này có chút lo âu, có chút hy vọng …tùy vào tổ chức và đối tượng cụ thể. Đã thành lệ, thành tập quán, ở nước ta mỗi năm hai lần, vào dịp Tết và hè về, công đoàn, lãnh đạo các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp (DN) đều phải lo tổ chức việc đi tham quan, nghỉ ngơi, du dịch cho tập thể người lao động. Mỗi dịp như vậy, đứng về phía lãnh đạo, người tổ chức, đương nhiên phải lo lắng, vất vả, chi tiêu tốn kém hơn, mất nhiều thời gian lao động hơn… nhưng chúng ta vẫn cần làm, và hầu hết mọi người đều mong được tham gia vì các lý do và lợi ích sau đây:

Một là, xuất phát từ nhu cầu tồn tại, phát triển của người lao động hay nhân sự trong các tổ chức, DN. Người lao động làm việc, cống hiến cho tổ chức xuất phát từ các cấp độ nhu cầu khác nhau tự bản thân họ. Đầu tiên là nhu cầu sinh lý, sinh tồn, đòi hỏi tổ chức phải đảm bảo cho họ về sức khỏe, môi trường và khả năng lao động, cả về mặt vật chất lẫn tinh thần. Sau một thời gian lao động vất vả kéo dài, nhất là ở các loại công việc có tính dây chuyền, đòi hỏi kỷ luật và cường độ cao, thì việc có những ngày nghỉ ngơi thoải mái, sẽ giúp họ phục hồi sức khỏa, lấy lại thăng bằng, xả stress…tiếp thêm năng lượng và động lực làm việc tiếp. Tiếp theo, là nhu cầu về sự an toàn và nhu cầu xã hội. Kỳ nghỉ là một hình thức phúc lợi, thể hiện sự đối xử công bằng, được quan tâm chăm sóc, đảm bảo công việc lâu dài đối với người lao động; là một điều kiện và cơ hội cho họ được bảo vệ, chia sẻ, gắn kết với các thành viên khác, phát triển nhu cầu xã hội của mỗi con người.

Hai là, xuất phát từ đòi hỏi của phương thức, phong cách lãnh đạo hiệu quả và nhân văn dựa trên văn hóa tổ chức, văn hóa doanh nghiệp (VHDN). Nếu lãnh đạo, quản trị nguồn nhân lực chỉ dựa trên quyền lực hành chính và kinh tế thì có thể tạo ra năng xuất lao động, hiệu quả cao trong một thời gian nhất định, song rất khó tạo ra sự sáng tạo và bền bỉ. Muốn tổ chức, DN có sự phát triển nhân văn, bền vững thì sự lãnh đạo, quản lý phải dựa trên nền tảng VHDN và không làm trái với các triết lý, giá trị cốt lõi của nó. VHDN là một thứ tài sản quý giá, một nguồn lực phát triển tổ chức mạnh, song phần lớn lại tồn tại dưới dạng phi vật thể như môi trường tâm lý, tinh thần đoàn kết, hành vi, tập tục cộng đồng …nên cần được chăm sóc, duy trì thường xuyên. Tổ chức kỳ nghỉ cho người lao động là cơ hội để lãnh đạo thực hiện, nêu gương các giá trị của VHDN, VH tổ chức như nhân ái, chia sẻ, thống nhất…Kỳ nghỉ tập thể cũng tạo cơ hội tốt cho mọi thành viên trong tổ chức thực hiện kết nối với đồng nghiệp, lãnh đạo…và được kích hoạt, tạo động lực, xây dựng niềm tin từ các giá trị, triết lý cao cả của DN, để khi quay về họ làm việc với một tinh thần, thái độ tích cực và tự giác hơn. Vì vậy, tổ chức kỳ nghỉ tập thể không chỉ đảm bảo giải quyết nhu cầu cá nhân người lao động, thực hiện chính sách phúc lợi mà còn là một hoạt động xây dựng và phát triển VHDN.

Ba là, về pháp luật nhà nước không đề ra quy định cụ thể, bắt buộc cơ quan, DN phải tổ chức kỳ nghỉ cho người lao động song lại có chính sách khuyến khích việc này.  Theo Thông tư 111/2013/TT-BTC quy định các công ty tổ chức tham quan du lịch, nghỉ mát cho cán bộ công nhân viên không phải chịu thuế TNCN. Hơn thế nữa, hoạt động này là một biểu hiện DN đã thực hiện trách nhiệm đối với xã hội, bắt đầu từ đối tượng người lao động của họ. Người lao động mạnh giỏi, hạnh phúc sẽ tạo ra năng xuất và chất lượng cao cho DN.

Lợi ích, giá trị của việc tổ chức kỳ nghỉ cho người lao động có thể lớn hơn nhiều chi phí tài chính và thời gian mà DN đã bỏ ra. Câu nói sau đây của một nhà lãnh đạo DN thành công, được cho là của Steven Jobs, thay cho kết luận mục này: “Nếu bạn muốn đi nhanh, hãy đi một mình. Nhưng nếu muốn đi xa, hãy đi cùng nhau”.

Nên tổ chức kỳ nghỉ tập thể như thế nào?

Kỳ nghỉ cho người lao động là một hoạt động xây dựng tổ chức (teambuiding) và VHDN nên cần được tổ chức khoa học, hiệu quả, và nhân văn. Chủ thể tổ chức là công đoàn, dưới sự lãnh đạo của chính quyền và cấp ủy. Công đoàn cần lập kế hoạch trước và trực tiếp quản trị, thực hiện các công việc, nhiệm vụ theo các bước sau đây:

• Xác định chủ đề, mục tiêu của kỳ nghỉ: Nếu DN, cơ quan có điều kiện tổ chức 2 kỳ nghỉ một năm thì tốt nhất. Trong trường hợp này, kỳ nghỉ sau Tết người lao động thường có nhu cầu đi tham quan, lễ chùa, cầu may mắn, tài lộc…Kỳ nghỉ thứ 2 vào dịp hè có nhiều thời gian hơn nên dành cho các chủ đề là đi nghỉ mát, hồi phục sức khỏe, du lịch, thuận tiện cho các hoạt động teambuiding và xây dựng VHDN.
• Xác định tiêu chuẩn, chính sách và thành phần đoàn đi. Công việc này cần thực hiện một cách công tâm, cẩn thận, nếu sơ sẩy có thể dẫn đến sự mất công bằng, tâm tư, thắc mắc…Kinh phí, tiền nong là vấn đề cần được giải trình công khai, minh mạch: Phúc lợi cho mỗi thành viên bao nhiêu tiền? Họ có phải đóng góp thêm cho chuyến đi không? Người đủ tiêu chuẩn nhưng không đi được vì lý do cá nhân thì có được rút tiền về không, và rút được bao nhiêu phần trăm?

Theo chính sách mọi công đoàn viên, thành viên của tổ chức đều có quyền lợi và tiêu chuẩn – mức phúc lợi như nhau sẽ củng cố được yếu tố cộng đồng và dễ tạo ra sự đồng thuận trong tổ chức. Đi nghỉ mát, vui chơi mà cũng phân chia chế độ theo cấp bậc thì rất khó tạo ra sự dân chủ, đoàn kết trong nội bộ. Từ mục tiêu, chính sách của kỳ nghỉ mà tổ chức quy định thành phần khách mời. Với mục tiêu xây dựng VHDN thì việc mời cả gia đình các thành viên đi cùng sẽ đem lại thêm nhiều niềm vui và giá trị gia tăng. Nhưng với mục tiêu hoạt động teambuiding, tăng cường giao tiếp với các thành viên mới, thì tiêu chuẩn nhập đoàn có thể chỉ là các thành viên tổ chức. Theo tôi, một tổ chức có thể thực hiện luân phiên cả hai cách này.

• Xác định nơi đến và lựa chọn dịch vụ. Khi đã xác định được kinh phí, định mức chi, thì người tổ chức có thể “liệu cơm gắp mắm” xác định nơi đến, tìm phương tiện đi… trên cơ sở tham khảo ý kiến của các thành viên. Phần đông anh chị em sẽ mong muốn được đi du lịch nước ngoài, được nghỉ khách sạn/khu rerort 4 -5 sao, ăn ngon, chơi đẹp…nên chuyện “muốn đi xa, hãy đi cùng nhau” thế nào phải do Lãnh đạo quyết định, căn cứ vào chủ đề, mục tiêu chuyến đi và túi tiền của DN. Hiện nay nước mình đã có nhiều khu du lịch nghỉ dưỡng lớn đẹp, có nhiều cơ hội mua vé hàng không giá rẻ, nên nếu Nhà tổ chức có kế hoạch sớm cho chuyến đi sẽ có lợi thế đàm phán và chốt được giá tốt cho Đoàn.
• Tổ chức các hoạt động chung, sinh hoạt cộng đồng tại nơi nghỉ là công việc trọng tâm quyết định chất lượng, hiệu quả của chuyến đi. Một kỳ nghỉ cho người lao động thường có 3 mục tiêu và nội dung chính: (1) họp hành tổng kết và các hoạt động chung của cơ quan như đào tạo, tham quan tập thể, (2) các hoạt động ăn uống, thể thao, văn nghệ, trò chơi do cơ quan tổ chức, (3) các hoạt động, sinh hoạt tự do của cá nhân và gia đình họ. Nhiều cơ quan tổ chức tại nơi nghỉ buổi tổng kết, phát phần thưởng rất vui, có ý nghĩa, song tôi nghĩ không nên kéo các cuộc họp đến 1/3 thời gian nghỉ. Thời gian kỳ nghỉ nên giành chủ yếu cho hoạt động (2) và (3). Tôi thích cái nguyên tắc “làm ra làm, chơi ra chơi” hơn là cách ứng xử đem cả công việc vào nơi nghỉ ngơi, du lịch.

Muốn vui thì cần có “quản ca”, “quản trò”, nên nhiều cơ quan thuê các công ty chuyên làm teambuiding phục vụ ngay từ khi lên xe. Theo tôi, kỳ nghỉ của người lao động hãy để người lao động trổ tài, có dịp cho các hạt nhân văn nghệ, thể thao… xuất hiện, cống hiến và nhận phần thưởng…Mọi thành viên đều hào hứng tham gia, tạo dựng và lan tỏa niềm vui và các giá trị của DN. Giá trị của DN được kiến tạo, duy trì, phát triển thông qua sự kết nối, hiểu biết, chia sẻ và xây dựng niềm tin giữa các thành viên, nhất là giữa nhân viên và lãnh đạo. Sự tham gia, chia sẻ của lãnh đạo sẽ tạo sự tin tưởng và truyền cảm hứng cho mọi người.

• Cuối cùng là tổ chức chuyến đi về an toàn, hiệu quả, có thêm niềm vui, quà từ địa phương và sức khỏe, động lực để tiếp tục làm việc.

Tóm lại, tổ chức kỳ nghỉ cho người lao động không chỉ vì mục tiêu nghỉ dưỡng, vui chơi mà còn là một dịp tốt để xây dựng VHDN, để củng cố và phát huy sự tử tế, chân thành, và các giá trị khác của DN. Nó cần được tổ chức đạt các tiêu chí an toàn, vui, khỏe, kết đoàn, hạnh phúc./.