Đồng bộ các giải pháp nợ đọng BHXH,BHYT

VHDN: Trong những năm qua, cùng với việc tập trung phát triển đối tượng tham gia, qua đó tăng thu vào quỹ BHXH, BHYT, cơ quan BHXH còn thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm giảm tỉ lệ nợ đọng BHXH, đảm bảo quyền lợi cho người lao động (NLĐ).

Với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, hệ thống chính sách BHXH, BHYT ở nước ta đã không ngừng được hoàn thiện. Việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT ở nước ta những năm qua ngày càng tốt hơn, chính sách BHXH cho người lao động đã và đang được hoàn thiện, song vẫn còn nhiều vấn đề các cơ quan, hệ thống chính trị phải vào cuộc, nhất là tình trạng trốn đóng, nợ đọng gây bức xúc trong dư luận.Thực tế cho thấy, từ khi quỹ BHXH được hình thành từ năm 1995, tình trạng doanh nghiệp (DN) không tham gia cho NLĐ hay dây dưa nợ đọng tiền đóng góp vào quỹ BHXH đã diễn ra.

Với trách nhiệm của cơ quan BHXH, bên cạnh các giải pháp nhằm tập trung khai thác, mở rộng số người tham gia BHXH, BHYT, ngành đã luôn xem việc ngăn chặn tình trạng trốn đóng, nợ đọng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu. Để thực hiện mục tiêu đó, ngành đã chủ động đưa ra nhiều giải pháp như: giao trách nhiệm cho cán bộ chuyên quản địa bàn, DN; thường xuyên đối chiếu, rà soát nợ và yêu cầu chủ sử dụng lao động (SDLĐ) nộp đúng, đủ, kịp thời; tăng cường kiểm tra, phát hiện sai phạm và xử phạt hành chính, tính lãi trên số tiền nợ đọng; phối hợp với ngân hàng trích tài khoản của đơn vị nợ để thanh toán BHXH theo quy định; đã ban hành nhiều quy định, quy trình quản lý thu và xử lý nợ, như Quyết định số 1111/QĐ-BHXH ngày 25/10/2011, Quyết định 595/QĐ-BHXH ngày 14/4/2017. Đồng thời, quy định về thanh tra và xử lý vi phạm theo chức năng thanh tra chuyên ngành đóng từ năm 2016 đến nay (4/2019) đã tiến hành thanh tra chuyên ngành đóng 15.059 đơn vị (năm 2016 thanh tra chuyên ngành đóng tại 1.135 đơn vị; năm 2017 thanh tra tại 4.006 đơn vị, năm 2018 thanh tra tại 8.447 đơn vị và 4 tháng đầu năm 2019 thanh tra tại 1.471 đơn vị); ra 1.501 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền xử phạt vi phạm hành chính đã thu là 14.580 triệu đồng.

Theo thống kê, nếu như tổng số nợ tính tại thời điểm cuối năm 2015 là 9.920 tỉ đồng, tương đương với 4,88% số phải thu thì đến cuối năm 2016, giảm xuống còn 7.435 tỉ đồng. Đặc biệt, đến cuối năm 2018, với việc ngành BHXH thực hiện đồng bộ các biện pháp quyết liệt, số nợ BHXH đã giảm còn 5.715 tỉ đồng, tương đương 1,7% số phải thu- đạt mức thấp nhất từ trước đến nay.

Để tiếp tục giảm số nợ BHXH đến mức thấp nhất, BHXH Việt Nam đã chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố tập trung khai thác triệt để dữ liệu từ cơ quan Thuế, hướng dẫn cán bộ khai thác tốt dữ liệu để đưa ra các giải pháp quản lý tối ưu. Hằng tháng, phối hợp chặt chẽ với cơ quan Thuế rà soát, kiểm tra số DN chưa tham gia BHXH trên địa bàn. Trên cơ sở đó, cơ quan BHXH phối hợp với các ban, ngành liên quan tiến hành làm việc, lập biên bản kiểm tra, thanh tra và yêu cầu DN tham gia đóng BHXH, BHYT đầy đủ cho NLĐ.

Cùng với đó, BHXH các địa phương tiến hành xác định nguyên nhân nợ đối với từng đơn vị để có giải pháp phù hợp; yêu cầu cán bộ bám sát, đôn đốc các đơn vị đóng đầy đủ; thực hiện việc thanh tra đột xuất tất cả các đơn vị nợ BHXH, BHYT từ 3 tháng trở lên; các đợt thanh tra phải có quyết định xử lý và gửi kết quả xử lý đến cơ quan chức năng để điều tra, khởi tố. Giao chỉ tiêu giảm nợ đến từng cán bộ chuyên quản, hàng tháng, quý đánh giá tỉ lệ giảm nợ; hàng quý sơ kết đánh giá rút kinh nghiệm và chia sẻ kinh nghiệm trong việc giảm nợ.

Đặc biệt, hệ thống phần mềm dữ liệu tập trung của ngành BHXH sẽ tự động cảnh báo các đơn vị nợ BHXH, BHYT từ 3 tháng để cơ quan BHXH tiến hành thanh, kiểm tra chuyên ngành, nhằm đôn đốc thu hồi nợ. Ngoài ra, cơ quan BHXH còn công khai danh sách các đơn vị nợ BHXH trên các phương tiện thông tin đại chúng, để tạo “sức ép” từ dư luận xã hội; thực hiện tốt việc bàn giao sổ cho NLĐ để họ kịp thời nắm được việc tham gia và tiến độ đóng BHXH, từ đó chủ động đấu tranh với chủ SDLĐ trong trường hợp có vi phạm… Đối với những trường hợp đơn vị cố tình trốn đóng, nợ đọng, cơ quan BHXH sẽ kiến nghị cơ quan Công an điều tra, khởi tố theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Theo Báo cáo số 1387 ngày 2/5/2019 của BHXH Việt Nam gửi Bộ LĐ-TB&XH, đến tháng 12/2018, cả nước có 23.784 DN phá sản, giải thể, có chủ là người nước ngoài bỏ trốn; DN mất tích; DN chờ phá sản, giải thể không còn khả năng giao dịch, với tổng số tiền 2.902.109.496.178 đồng và có 76.253 NLĐ bị ảnh hưởng.

Ngân Hà