Bài 2: Đồng Hỷ – Thái Nguyên

VHDN: Do bức bách về nơi an táng của người dân khi qua đời, năm 2008, đại diện nhân dân xóm Tân Thành, xã Tân Lợi đề nghị xin đất làm nghĩa trang. Năm 2014, UBND huyện Đồng Hỷ phê duyệt qui hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 xây dựng nghĩa trang xã Tân Lợi nhưng không triển khai mà cho doanh nghiệp tư nhân thuê tuyển quặng. Hết thời gian cho thuê (03 năm) không đòi lại được, chính quyền huyện Đồng Hỷ đành điều chỉnh qui hoạch chi tiết để có nơi an táng. Nhưng chỗ mới đã không khả thi cho việc an táng vì có quá nhiều bất cập.

TẠI SAO PHẢI ĐIỀU CHỈNH QUI HOẠCH?

Đứng trước yêu cầu bức bách của người dân xã Tân Lợi về nơi an táng mỗi khi có công dân qua đời và cũng là từng bước xây dựng 19 chỉ tiêu quốc gia về nông thôn mới, ngày 07/04/2016, UBND huyện Đồng Hỷ tổ chức Hội nghị bàn giải quyết việc xây dựng nghĩa trang xã Tân Lợi.

Các thành phần tham dự hội nghị gồm: Thường trực Huyện ủy, lãnh đạo UBND huyện, các phòng ban liên quan, lãnh đạo Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc xã Tân Lợi và bí thư chi bộ, các trưởng xóm liên quan v.v…

Chủ trì hội nghị, ông Nguyễn Văn Thủy – Chủ tịch UBND huyện Đồng Hỷ đã kết luận: “Nội dung đề nghị xây dựng nghĩa trang xã Tân Lợi là cần thiết để đảm bảo cho việc an táng của nhân dân xóm Tân Thành khi có người qua đời…”. Trong khi khu đất qui hoạch vướng mắc giải phóng mặt bằng, ông Chủ tịch giao cho phòng Kinh tế hạ tầng: “Chủ trì hướng dẫn thẩm định điều chỉnh mở rộng qui hoạch nghĩa trang xã Tân Lợi để đảm bảo có nơi an táng cho công dân địa phương khi qua đời”.

Ngay sau đó, ngày 30/05/2016, UBND huyện Đồng Hỷ đã phê duyệt điều chỉnh cục bộ qui hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 xây dựng nghĩa trang xã Tân Lợi. Cụ thể là mở rộng ra phía núi bên cạnh 609,8 m² đất để làm nghĩa trang, thay thế cho gần 5000 m² đất đã qui hoạch nghĩa trang năm 2014 do không đòi lại được vì doanh nghiệp không trả mặc dù đã quá thời hạn hợp đồng cho thuê (2013-2016).

NGUY CƠ HIỆN HỮU SẼ XẢY RA?

Ngay sau khi có quyết định phê duyệt điều chỉnh cục bộ qui hoạch nghĩa trang xã Tân Lợi, theo chỉ đạo của huyện Đồng Hỷ và xã Tân Lợi, Công ty cổ phần Nhẫn, đơn vị được cho thuê đất qui hoạch nghĩa trang làm nơi sản xuất tuyển rửa quặng đã bỏ tiền san ủi 608,9m² đất từ độ cao hơn 10m của ngọn núi bên cạnh xuống sâu đến nền đá cứng để làm nơi an tang mới cho xã Tân Lợi.

Từ khi có chỗ an táng mới, nhiều người dân trong xã mất. Nhưng mới chỉ có một người duy nhất là bà Tống Thị Chúc được an táng tại nơi này vì bà có người thân hỗ trợ tiền thuê 1 ca máy xúc đào huyệt. Còn những người dân khác vì nghèo khó không có tiền thuê máy xúc đành phải tự chôn người thân tại vườn nhà mình (ông Khoát). Trước thực trạng xảy ra người dân vô cùng bức xúc, đơn từ lại tá hỏa gửi đi các nơi kêu cứu.

Gần đây UBND xã Tân Lợi có “sáng kiến” mới, chỉ đạo trưởng xóm Tân Thành cho đổ bùn quặng đã qua tuyển phủ lên trên bãi đá này cao khoảng gần 1m để người dân không phải thuê máy móc đào huyệt. Chỉ cần dùng cuốc xẻng là có thể đào được huyệt qua lớp bùn này đến phần đá cứng để chôn. Thoạt nghe có thể cho đây là giải pháp “tuyệt vời”. Nhưng với địa hình hiện tại, đây có thể lại là sai lầm sẽ không thể sửa chữa bởi sự không lường trước được lũ quét sẽ xảy ra ở đây. Chỉ cần xảy ra một vài trận mưa lớn là có thể sẽ có những tình huống thật sự khôn lường. Một là, sạt lở đất đá của chính ngọn núi mới san hẫng chân đổ xuống vùi lấp đi toàn bộ 609,8 m² đất này. Đồng nghĩa với việc lấp đi toàn bộ những ngôi mộ nếu được chôn ở đó. Hai là, lượng nước lớn do mưa tràn xuống sẽ bào mòn toàn bộ phần bùn đất mượn đổ trên nền đá cũng đồng nghĩa với việc không an toàn cho những ngôi mộ được chôn ở đây.

Như vậy việc điều chỉnh qui hoạch chỉ là giải pháp “tình thế” không có tính bền vững, chỉ để “phù phép” cho cái sai của chính quyền huyện Đồng Hỷ và xã Tân Lợi. Còn người dân ở xã Tân Lợi cũng như hâu hết các vùng miền trên đất nước Việt Nam đều mong muốn người thân của mình khi qua đời có được chỗ chôn cất “mồ yên, mả đẹp”.

TẠI SAO CHÍNH QUYỀN TIẾP TỤC PHẢI CHẠY THEO CÁI SAI CỦA DOANH NGHIỆP?

Hết thời hạn cho thuê mặt bằng không đòi lại được, phải điều chỉnh qui hoạch là việc làm thể hiện sự “bất lực” của chính quyền huyện Đồng Hỷ và xã Tân Lợi suốt từ năm 2016 đến nay.

Kết luận số 558/KL-UBND ngày 10/03/2017 của UBND tỉnh Thái Nguyên chỉ rõ: Công ty cổ phần Nhẫn ký hợp đồng thuê quyền sử dụng đất với ông Liễu Văn Hai, xóm Tân Thành và ông Trần Văn Nguyên, xóm Na Tiến, xã Tân Lợi để xây dựng các công trình phụ trợ phục vụ công tác nạo vét và tuyển quặng là không đúng qui định của pháp luật (đất đang sản xuất nông nghiệp và đã qui hoạch nghĩa trang). Kết luận này đã thể hiện rõ quan điểm phải giải quyết dứt khoát tình trạng khiếu kiện của người dân về những vấn đề liên quan đến nghĩa trang xã Tân Lợi. Nhưng đến nay, chính quyền huyện và xã nơi đây vẫn bỏ qua quyền lợi chính đáng của người dân, phớt lờ chỉ đạo của cấp trên.

Dư luận đang đặt ra câu hỏi việc bất chấp quyền lợi của người dân, phớt lờ chỉ đạo của UBND tỉnh, tiếp tục chạy theo cái sai cho doanh nghiệp thuê đất để sử dụng sai mục đích nhiều năm qua ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên liệu có phải là lợi ích nhóm?

Câu hỏi này xin chuyển đến các cơ quan chức năng của tỉnh Thái Nguyên và huyện Đồng Hỷ.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc về sự kiện này khi có những diễn biến mới.

Nguyên Bình