Bến Tre: Tranh chấp quyền sử dụng đất đã có 4 bản án của 3 cấp tòa xét xử nhưng vẫn chưa có hồi kết ?

VHDN: Vụ án tranh chấp đất đai xảy ra tại huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre diễn ra từ cuối năm 2011 đã qua 4 lần, 3 cấp toà án xét xử. Đặc biệt, Quyết định Giám đốc thẩm của Toà án nhân dân Cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh gây nhiều tranh cãi. Dư luận cho rằng, án giám đốc thẩm không đúng với các chứng cứ khách quan của vụ án. “Hệ lụy” từ Quyết định giám đốc thẩm này có ảnh hưởng đến việc xét xử khách quan tiếp theo của vụ án?

Năm 2003 bà Thiểu cất nhà ở kiên cố trên 1/2 thửa đất số 114. Tại thời điểm đó bà Bình và các con không có ý kiến gì, hơn nữa còn để các con của mình sang giúp đỡ gia đình bà Thiểu để xây dựng nhà.

Nội dung vụ án: cụ Nguyễn Văn Xiêng, vợ là Nguyễn Thị Bướm có 6 người con. Năm 1963 hai vợ chồng mua được 5 thửa đất. Đó là các thửa 104, 105, 106, 110 và thửa 114 (hiện nay là các thửa 291, 2, 27, 27 và 52), tổng diện tích 2400 m2. Phần đất tranh chấp theo nguyên đơn bà Trần Thị Ngọc Bình vợ ông Nguyễn Văn Mển (đã chết năm 2001) khởi kiện là thửa đất số 114 tờ bản đồ số 5 (nay là thửa số 52 và thửa số 300 tờ bản đồ số 7) diện tích 2400 m2. Vào khoảng năm 1976 – 1977 ông Xiêng cho các con canh tác trồng lúa sinh sống trên những thửa đất này. Cũng thời điểm đó cụ Xiêng chia cho con trai là ông Nguyễn Văn Mển cùng con dâu là bà Trần Thị Ngọc Bình canh tác thửa đất 114. Ông Mển làm được khoảng 3 vụ lúa thì không làm nữa vì đất sát lộ lại xa đường nước, cấy lúa không hiệu quả. Nên ông Mển đã xin bố mình là cụ Xiêng đổi vào thửa đất liền kề phía bên trong là thửa đất 110 để canh tác. Nhưng canh tác cũng không hiệu quả. Nên ông Mển cùng gia đình không sản xuất nữa bỏ vào Cà Mau làm ăn sinh sống. Thửa đất 110 cụ Xiêng giao lại cho 2 con của mình đó là ông Sển và ông Diêm canh tác. Thời gian khoảng năm 1992 ông Mển từ Cà Mau trở về tiếp tục canh tác trồng lúa tại thửa 110 nhưng vẫn không hiệu quả nên lại xin cụ Xiêng canh tác tại thửa 104. Ông Mển cất nhà và canh tác tại thửa đất này và toàn bộ gia đình sinh sống ổn định từ đó cho đến nay. Năm 1990 cụ Xiêng cho con là bà Thiểu một nửa thửa đất số 114 để làm nhà buôn bán. Một nửa còn lại cụ Xiêng và ông Diêm trồng lúa và trồng cây ngắn ngày. Năm 1999 ông Xiêng nhờ cháu nội là Nguyễn Thị Huyền Muội viết “tờ di chúc” phân chia đất cho các con. Trong bản di chúc này từ vị trí đất, diện tích sử dụng cho các con của mình cụ Xiêng đều ghi rất cụ thể và những người nhận thừa kế này đều sử dụng đúng phần đất của mình được chia ổn định từ đó cho đến nay.

Năm 2000, cụ Xiêng đã tách 300m2 đất tại thửa số 114 bán cho bà Huỳnh Thị Sen, việc mua bán có sự chứng kiến và ký tên đồng ý của các con, trong đó có ông Mển (chồng bà Bình). Quá trình sử dụng đất nêu trên có sự chứng kiến, làm chứng của các con cụ Xiêng và hàng xóm xung quanh. Trong năm 2001, cụ Xiêng và ông Mển (chồng bà Bình) lần lượt qua đời, 5 người con còn lại tiếp tục canh tác, sử dụng đất đúng ý nguyện của bố mình tại bản di chúc năm 1999. Năm 2003, bà Thiểu cất nhà kiên cố trên 1/2 thửa đất số 114 và năm 2005 ông Diêm xây dựng nhà để ở và thờ cúng, tại thời điểm đó bà Bình cùng các con không có ý kiến gì, hơn nữa còn để cho các con của mình qua giúp đỡ bà Thiểu, ông Diêm xây dựng nhà. Sự việc dẫn đến tranh chấp để bà Bình khởi kiện ra tòa là việc UBND huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho ông Nguyễn Văn Mển ngày 17/12/1991. Giấy chứng nhận QSDĐ này cấp “nhầm” số thửa không căn cứ thực tế về nguồn gốc sử dụng đất của từng thành viên trong gia đình mà cụ Nguyễn Văn Xiêng đã thể hiện ý chí của mình tại bản “di chúc” phân chia đã rất rõ ràng. Các thành viên gia đình cụ sử dụng ổn định không có tranh chấp. Và chính từ giấy chứng nhận QSDĐ “nhầm lẫn” này đã dẫn đến vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất diễn biến phức tạp xuất phát điểm khi bà Trần Thị Ngọc Bình sau khi có chồng là ông Nguyễn Văn Mển chết (năm 2001) đã hoàn tất thủ tục nhận thừa kế từ giấy chứng nhận QSDĐ sai trái cấp ngày 17/12/1991. UBND huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre đã cấp giấy chứng nhận QSDĐ số AN 488903 ngày 14/11/2008 mang tên bà Trần Thị Ngọc Bình nhận thừa kế từ chồng là ông Nguyễn Văn Mển. Để đảm bảo quyền lợi chính đáng của mình, ông Diễm bà Thiều, bà Sen có đơn phản tố đến Hội đồng xét xử.

Giấy CNQSDĐ ngày 17/12/1991 UBND huyện Châu Thành cấp sai đối tượng, không có căn cứ pháp luật.

Để pháp luật đất đai được thực hiện cũng như để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật và đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho ông Diêm và bà Thiểu, Luật sư Nguyễn Hữu Liêm – Đoàn Luật sư tỉnh Nghệ An nhận định: “Ủy ban Nhân dân huyện Châu Thành cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Mển tại thửa đất số 114 tờ bản đồ số 5 ngày 17/12/1991 là không có căn cứ pháp luật, cấp sai đối tượng”. Vụ án đến nay đã qua 4 lần xét xử của 3 cấp toà án: Toà án huyện Châu thành, tỉnh Bến Tre xét xử sơ thẩm. Bản án số 33/2017/DS-ST ngày 26/05/2017 tuyên bác yêu cầu đòi đất của nguyên đơn bà Trần Thị Ngọc Bình đối với ông Nguyễn Văn Diêm, bà Nguyễn Thị Thiều, bà Huỳnh Thị Sen. Tuyên hủy giấy chứng nhận QSDĐ số AN 488903 mang tên Trần Thị Ngọc Bình. Giấy chứng nhận QSDĐ cấp ngày 14/11/2008 đối với thửa đất số 114 tờ bản đồ số 5 tại xã Tiên Thuỷ, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre. Chấp nhận yêu cầu phản tố của ông Diêm về việc yêu cầu công nhận phần đất có diện tích 554,6 m2 thuộc thửa 52 tờ bản đồ số 7. Công nhận phần đất có diện tích 554,6 m2 thuộc một phần thửa 52 tờ bản đồ số 7 thuộc quyền quản lý sử dụng của ông Diêm. Chấp nhận yêu cầu phản tố của bà Thiều về việc yêu cầu công nhận phần đất có diện tích 1163,4 m2 thuộc thửa 52 tờ bản đồ số 7. Công nhận phần đất có diện tích 1163,4 m2 thuộc thửa 52 tờ bản đồ số 7 thuộc quyền quản lý và sử dụng của bà Thiều…. Bản án phúc thẩm số 197/2017/ DS-PT của Toà án nhân dân tỉnh Bến Tre ngày 29/08/2017 không chấp nhận kháng cáo của bà Trần Thị Ngọc Bình. Giữ nguyên bản án dân sự sơ thẩm số 33/2017/ DS-ST của Toà án nhân dân huyện Châu Thành. Bản án phúc thẩm số 197/2017/DS-PT có quyết định kháng nghị giám đốc thẩm. Toà án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh xét xử giám đốc thẩm hủy toàn bộ bản án dân sự phúc thẩm số 197/2017/DS-PT của Toà án nhân dân tỉnh Bến Tre. Hủy toàn bộ Bản án dân sự sơ thẩm số 33/2017/DS-ST của Toà án nhân dân huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre. Giao vụ án cho Toà án huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre xét xử lại theo trình tự sơ thẩm.

Ngày 22/06/2022 Toà án nhân dân huyện Châu Thành tiếp tục đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm lần hai. Phán quyết chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Trần Thị Ngọc Bình về việc yêu cầu ông Diêm, bà Thiều và bà Sen trả lại đất thuộc thửa 52 tờ bản đồ số 7. Có nghĩa là Bản án sơ thẩm lần hai của Toà án nhân dân huyện Châu Thành ngược hẳn lại với Bản án sơ thẩm lần một do chính Toà này đã tuyên xử? Bản án ngay lập tức bị kháng cáo. Dư luận quan tâm chờ đợi phán quyết phúc thẩm của Toà án nhân dân tỉnh Bến Tre?

Văn hóa Doanh nghiệp Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc.

Vũ Hải