Xây nhà ở xã hội chỉ cho thuê: Đề xuất hay nhưng khó thực hiện

Cho thuê 100% nhà ở xã hội (NƠXH) là đề xuất được các chuyên gia, doanh nghiệp (DN) đưa ra nhằm giảm gánh nặng tài chính, hỗ trợ người thu nhập thấp có nhà ở, bảo đảm công bằng và an sinh xã hội, hiện đang thu hút sự quan tâm lớn từ phía dư luận xã hội.

Tuy nhiên vẫn còn một số nhận định cho rằng, đề xuất phù hợp nhưng khó thực hiện vì Nhà nước phải bỏ ra một nguồn lực rất lớn, trong khi đó những rào cản về luật và hỗ trợ lãi suất khiến các tổ chức, cá nhân, DN không mấy mặn mà…

Hướng đi mới để giải quyết vấn đề nhà ở

Tại hội nghị về tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển NƠXH cuối tuần qua (ngày 16/3), được tổ chức trực tuyến toàn quốc tới 63 tỉnh, TP trực thuộc T.Ư, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính một lần nữa tái khẳng định, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm, chú trọng vấn đề an sinh xã hội, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân. Trong đó, nhà ở là 1 trong 3 trụ cột của an sinh xã hội, công dân có quyền có nơi ở hợp pháp. “Hàng loạt cơ chế ưu đãi đã giúp chương trình NƠXH có những chuyển biến tích cực, nhưng vẫn chưa đạt yêu cầu đề ra. Cần làm rõ cơ chế, chính sách đã đúng, trúng chưa. Nếu đúng rồi mà chưa làm được thì do đâu, gỡ thế nào. Phải đặt mình vào địa vị những người chưa có chỗ ở để hành động” – Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

Được biết, cách đây khoảng 1 năm, Chính phủ đã chính thức ban hành Quyết định 338/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2030”. Mục tiêu đề án đặt ra, phấn đấu đến năm 2030, tổng số căn hộ các địa phương hoàn thành khoảng 1.062.200 căn. Trong đó, giai đoạn 2021 – 2025 hoàn thành khoảng 428.000 căn; giai đoạn 2025 – 2030 hoàn thành khoảng 634.200 căn.

Đề án đề ra với mục tiêu đáp ứng yêu cầu cấp thiết của thực tiễn – nguồn cung NƠXH thiếu nghiêm trọng, mới chỉ đáp ứng khoảng 20% nhu cầu thực tế của công nhân lao động. Đồng thời, còn là giải pháp “cứu cánh” cho DN BĐS trong bối cảnh dòng tiền tắc nghẽn, thị trường BĐS gặp nhiều khó khăn, tiềm ẩn nguy cơ, rủi ro. Ngoài ra, việc giải quyết nguồn cung phân khúc này sẽ là “chìa khóa” giải tỏa vấn đề lệch pha cung cầu, góp phần tháo gỡ khó khăn, phát triển thị trường BĐS ổn định, lành mạnh.

Tuy nhiên, chừng ấy thời gian, kỳ vọng vào những quyết sách vẫn chưa được như ý, thậm chí tiến độ vẫn còn chậm chạp. Vì thế, Chính phủ lại phải tiếp tục “xắn tay” chỉ đạo trực tiếp để tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho sự phát triển NƠXH, nhằm nhanh chóng đạt được an sinh xã hội về nhà ở. Có nhiều giải pháp được đưa ra lần này như giảm lãi vay, kéo dài thời hạn vay, cắt giảm tối đa thủ tục hành chính, thành lập Quỹ NƠXH…Song, đáng chú ý nhất là ý kiến cho rằng hiện “chuẩn” giá nhà bình dân tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đã tăng 20 – 30%, ở mức 2 – 2,4 tỷ đồng/căn. Từ thực tế này, các đại biểu đề xuất chiến lược phát triển NƠXH nên hướng tới cho thuê thay vì bán. Giải pháp này được kỳ vọng sẽ tạo những tác động tích cực đến thị trường NƠXH thời gian tới.

Cần chính sách đột phá để bảo đảm an sinh

Bày tỏ ủng hộ đề xuất nên mở rộng NƠXH cho thuê, anh Lê Tấn Vũ (ngụ quận 8, TP Hồ Chí Minh) chia sẻ: “Nhu cầu mua NƠXH của người thu nhập thấp vẫn rất cao. Tuy nhiên, mặt bằng lãi suất mua nhà còn ở mức cao và nguồn cung hạn chế, nên vẫn rất khó có thể sở hữu được các căn hộ này. Vì vậy, NƠXH cho thuê là phù hợp nhất”. Cùng quan điểm, chị Phạm Thị Ánh ( Công nhân xây dựng, trú tại tổ 28, phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng) cũng cho rằng, đề xuất cho thuê NƠXH là đúng đắn, bởi dù là NƠXH nhưng giá bán hiện nay chỉ dành cho người thu nhập khá: “Nhiều lần gia đình tôi chật vật giữa quyết định mua các căn hộ giá rẻ như NƠXH hay tiếp tục đi thuê nhà, “nâng lên, đặt xuống” cuối cùng vẫn chọn ở nhà thuê” – chị Ánh chia sẻ.

Ở góc nhìn của DN, ông Trần Khánh Quang – Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư bất động sản Việt An Hòa đánh giá, đề xuất cho thuê NƠXH là một tin vui cho các gia đình khó khăn, hoặc những vợ chồng trẻ có nhu cầu nhà ở tại các đô thị lớn. Song, từ đề xuất để đi được đến thực tế là một hành trình gian nan. “Tỷ suất lợi nhuận thấp và khả năng đánh bóng thương hiệu kém là hai lý do khiến DN không muốn đổ vốn vào thực hiện các dự án NƠXH. Vì vậy, muốn đề xuất này thành công, Chính phủ cần có chính sách mạnh mẽ, đột phá tập trung ưu tiên cho các DN làm NƠXH, các dự án nhà ở phù hợp với phần lớn người lao động” – ông Quang kiến nghị.

Xoay quanh đề xuất phát triển NƠXH theo hướng chỉ để cho thuê, trao đổi với Báo Kinh tế & Đô thị, luật sư Lê Thu Thảo – Đoàn luật sư TP Hồ Chí Minh cũng nhận định, giải pháp này hợp lý nhưng không dễ để thực hiện vì Nhà nước phải bỏ ra một nguồn lực rất lớn. “Tôi ủng hộ cho thuê NƠXH, bởi đây là giải pháp bắt buộc đối với một đất nước gần 100 triệu dân và mật độ dân số đứng hàng 15 thế giới. Nhưng muốn thế, trước hết cần tạo ra một hành lang rộng rãi để khuyến khích các DN đầu tư vào phân khúc này, cũng như để người dân thấy rõ lợi ích khi thuê, chứ không nên để các quy định lạc hậu làm khó cả người dân lẫn DN” – luật sư Lê Thu Thảo nói và nhấn mạnh, tâm lý thuê nhà dài hạn Việt Nam chưa có, để người dân hào hứng thuê nhà tiếp tục là một bài toán khó.

Bởi lẽ, để cho thuê bền vững cần phải có pháp lý chuyển tiếp từ thuê sang mua. Điều này sẽ giúp người dân hào hứng, sống trong nhà thuê nhưng vẫn coi đấy là ngôi nhà của mình, ý thức giữ gìn tài sản, tránh những vấn đề vướng mắc thanh lý sau khi hết hạn hợp đồng thuê.

Nguồn: Báo Kinh tế & Đô thị